слон, слана́, мн. сланы́, слано́ў, м.
1. Буйная траваядная млекакормячая жывёліна трапічных краін з доўгім хобатам і двума біўнямі.
2. Шахматная фігура, якая можа перамяшчацца на любую колькасць клетак па дыяганалі.
◊
Слана не заўважыць — не бачыць самага важнага, вялікага.
|| памянш.-ласк. сло́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. слано́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Вырабы са слановай косці.
○
Слановая хвароба — тое, што і слановасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бранзале́т, ‑а, М ‑леце, м.
Упрыгожанне ў выглядзе вялікага кольца з высакародных металаў, слановай косці і пад., якое носяць на руцэ вышэй кісці. Пятро Іванавіч націснуў кнопку, аддаў загад і праз некалькі хвілін у кабінет.., ззяючы завушніцамі, каралямі і бранзалетамі, увайшла высокая пышная бландзінка. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супрэфекту́ра
(фр. souspréfecture)
адміністрацыйна-тэрытарыяльнае падраздзяленне ў Дагамеі, Беразе Слановай Косці і некаторых іншых краінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сурага́т, ‑у, М ‑гаце, м.
Замяняльнік натуральнага прадмета, прадукту, які мае толькі некаторыя яго ўласцівасці. Сурагат слановай косці. Сурагат цукру — сахарын. // перан. Тое, што замяняе сабою што‑н. Мастацкая літаратура толькі тады будзе дзейснай і сапраўднай зброяй у руках партыі, калі яна будзе сапраўды мастацкай, а не сурагатам мастацтва. Чорны.
[Ад лац. surrogatus — пастаўлены замест іншага.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАГДА́НАЎ Самойла, майстар касцяной справы 17 ст. Паходзіў з Беларусі. У 2-й пал. 17 ст. вывезены ў Маскву, працаваў у Аружэйнай палаце Маскоўскага Крамля ў арцелі па маст. апрацоўцы косці. У 1661 вырабіў (з Кірушкам Сцяпанавым, Івашкам Мікіціным, Івашкам і Данілам Грыгор’евымі) з слановай косці шахматы. У 1680 асабіста вытачыў 2 камплекты шахматаў са слановай косці для цара: у адным фігуркі людзей з бердышамі і ружжамі выкананы ў тэхніцы разьбы, у другім — фігуркі гладкія точаныя.
т. 2, с. 203
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
tower1 [ˈtaʊə] n. ве́жа; вы́шка;
the Tower of Lon don Ло́нданскі Та́ўэр;
an ivory tower (перан.) ве́жа са слано́вай ко́сці
♦
a tower of strength надзе́йная апо́ра, абаро́нца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
маркетры́
(фр. marqueterie)
інкрустацыя па дрэве з кавалачкаў металу, розных парод дрэва, слановай косці і іншых матэрыялаў; від мазаікі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хрызаэлефанты́н
(ад хрыза- + гр. elephantinos = слановы)
старажытнагрэчаская скульптура з золата (валасы, адзенне) і слановай косці (цела) на драўляным каркасе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГУДЖРАНВА́ЛА,
горад на ПнУ Пакістана. Каля 700 тыс. ж. (1994). Трансп. вузел і гандл. цэнтр. Прам-сць: машынабудаванне (пераважна электратэхн.) і металаапрацоўка, баваўняная, гарбарна-абутковая; мукамольная, алейныя і рысаачышчальныя прадпрыемствы. Рамёствы (ганчарнае, маст. вырабы з слановай косці, бронзы і медзі).
т. 5, с. 520
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бранзале́т
(польск. branzoleta, ад фр. bracelet)
упрыгожанне ў выглядзе вялікага кольца з высакародных металаў, слановай косці, якое носяць на руцэ вышэй кісці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)