прырашчэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прырасці, прырасціць.
2. Павелічэнне, прыбаўленне. Прырашчэнне скорасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паказа́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Надпіс, стрэлка, прыбор ці іншае прыстасаванне, якое паказвае што-н.
П. дарог.
Светлавы п.
П. скорасці.
2. Даведачныя кнігі або даведачны спіс у кнізе.
Бібліяграфічны п.
Чыгуначны п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гідро́метр, ‑а, м.
Прыбор для вызначэнне ўзроўню вады ў водным басейне, а таксама скорасці цячэння вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кампенса́тар, ‑а, м.
Усякі прыбор, прызначаны ўраўнаважваць уздзеянне знешніх фактараў (тэмпературы, ціску, скорасці і інш.) на работу механізмаў.
[Ад лац. compensare — ураўнаважваць, ураўноўваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глі́сер, ‑а, м.
Быстраходнае пласкадоннае маторнае судна, якое пры вялікай скорасці слізгаціць па воднай паверхні і дае малую асадку.
[Ад фр. glisser — слізгацець.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тахо́метр
(ад гр. tachos = хуткасць + -метр)
прыбор для вымярэння скорасці вярчэння.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВУ́ЗЕЛ МАРСКІ́,
пазасістэмная адзінка скорасці руху суднаў. Адпавядае скорасці, пры якой судна праходзіць адлегласць у адну марскую мілю за гадзіну. 1 вузел марскі = 1,852 км/гадз = 0,5144 м/с.
т. 4, с. 289
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
паліспа́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Спец. Грузападымальны механізм з камбінацыі рухомых і нерухомых блокаў, які дае выйгрыш ў сіле і скорасці пры падыманні і перамяшчэнні грузаў.
[Грэч. polýspaston, ад polý — многа і spaō — цягну.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ху́ткасць, ‑і, ж.
1. Ступень скорасці руху каго‑, чаго‑н. або распаўсюджання чаго‑н. Хуткасць палёту. Хуткасць святла. Хуткасць гуку. □ Ехалі з хуткасцю шэсцьдзесят кіламетраў у гадзіну. Гурскі. Поезд раптам здрыгануўся, зноў заляскаў буферамі, .. а потым марудна пачаў набіраць хуткасць. Кулакоўскі.
2. Ступень скорасці, з якой адбываецца якое‑н. дзеянне, працэс. Хуткасць рэзання. Хуткасць стральбы. □ Асаблівы непакой выклікаў той факт, што хуткасць асядання такой вялікай плошчы паверхні зямлі ўсё больш і больш паскараецца. Матрунёнак.
3. Ступень скорасці дастаўкі грузаў. Адправіць груз малой хуткасцю.
4. Ступень скорасці руху або вярчэння некаторых машын, якая залежыць ад парадку ўзаемадзеяння дэталей каробкі скорасцей. Уключыць хуткасць. □ [Ячны:] — Эй ты, Ластаўка! Трэцюю хуткасць уключым. Пайшла!.. Брыль. Так, ці даўно.. [Чыкуноў] як аб вялікім дасягненні пісаў вось аб гэтай канструкцыі механізма пераключэння хуткасці станка? Васілёнак.
5. У механіцы — адносіны пройдзенага целам шляху да адпаведнага прамежку часу. Раўнамерная хуткасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АНЕМО́МЕТР
(ад анема... + ...метр),
прылада для вымярэння скорасці ветру і газавых патокаў. У недыстанцыйных анемометрах скорасць патокаў вызначаецца па скорасці вярчэння ветравога кола, вінта, крыжавіны з паўшар’ямі (анемометр чашачны) або па дадатным ціску (т.зв. трубка Піто), у тэрмаанемометрах — па цеплааддачы нагрэтага дроту. Выкарыстоўваецца таксама аўтаматычны анемометр з сігнальным прыстасаваннем для выяўлення небяспечных парываў ветру і ўключэння проціаварыйных прыстасаванняў. Для бесперапыннага запісу скорасці ветру служаць анемографы.
т. 1, с. 366
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)