тава́рны
○ ~ная вытво́рчасць —
т. рубе́ль —
т. фетышы́зм — това́рный фетиши́зм
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тава́рны
○ ~ная вытво́рчасць —
т. рубе́ль —
т. фетышы́зм — това́рный фетиши́зм
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Рубе́ль 1 ’грашовая адзінка, роўная 100 капейкам’, ’банкнот і манета такой вартасці’ (
Рубе́ль 2 ’тоўстая жэрдка, якой уціскаюць на возе сена, снапы і пад.’ (
Рубе́ль 3 ’драўлянае прыстасаванне для разгладжвання бялізны’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераво́з, -зу
1. (действие) перево́з; (через реку — ещё) перепра́ва
2. (место) перево́з, перепра́ва
◊ за мо́рам цяля́ — паўрубля́, ды рубе́ль пераво́зу —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Magna promisisti, exigua video
Шмат ты абяцаў, мала бачу.
Много ты обещал, мало вижу.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
до́ўгі
1. дли́нный;
2. (во времени) до́лгий, дли́тельный, продолжи́тельный; дли́нный;
◊ д. язы́к — дли́нный язы́к;
~гія ру́кі — дли́нные ру́ки;
д. рубе́ль — дли́нный
~гая пе́сня — до́лгая пе́сня;
адкла́дваць у ~гую скры́нку — откла́дывать в до́лгий я́щик;
~гая гісто́рыя — дли́нная исто́рия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цяля́ и цялё, -ля́ці
◊ цяля́ты язы́к аджава́лі — язы́к проглоти́л;
у бо́га ц. ўкра́сці — у бо́га телёнка укра́сть;
куды́ Мака́р цяля́т не ганя́ў — куда́ Мака́р теля́т не гоня́л;
бог не ц. — ба́чыць круцяля́ —
гніло́му цяля́ці хваста́ не адарве́ —
дай бо́жа на́шаму цяля́ці во́ўка спайма́ці —
за мо́рам ц. — паўрубля́, ды сто пераво́зу —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́ра
○ адкры́тае м. — откры́тое мо́ре;
закры́тае м. — закры́тое мо́ре;
◊ м. слёз — мо́ре слёз;
жыццёвае м. — жите́йское мо́ре;
ка́пля ў мо́ры — ка́пля в мо́ре;
м. па кале́на — мо́ре по коле́но;
чака́ць каля́ м. паго́ды — ждать у мо́ря пого́ды;
са дна м. даста́ць — со дна мо́ря доста́ть;
м. крыві́ — мо́ре кро́ви;
за ~рам, за мара́мі —
разліўно́е м. — разлива́нное мо́ре;
на то́е і шчупа́к у мо́ры, каб кара́сь не драма́ў —
за мо́рам цяля́ — паўрубля́, ды сто пераво́зу —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за
1. с
2. с
3. с
4. с
5. с
6. с
7.
8.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за предлог
1. с
взять за́ руку узя́ць за руку́;
движе́ние за мир рух за мір;
вы́йти за дверь вы́йсці за дзве́ры;
ему́ за со́рок яму́ за со́рак, яму́ бо́льш за со́рак;
моро́з уже́ за два́дцать гра́дусов маро́з ужо́ за два́ццаць гра́дусаў;
за киломе́тр отсю́да за кіламе́тр адсю́ль;
за ме́сяц перед э́тим за ме́сяц перад гэ́тым;
взять за образе́ц узя́ць за ўзо́р;
сде́лать что за кого́-л. зрабі́ць што́ за каго́-не́будзь;
голосова́ть за предложе́ние галасава́ць за прапано́ву;
приня́ть кого́ за своего́ знако́мого палічы́ць каго́ за свайго́ знаёмага;
купи́ть за
по рублю́ за килогра́мм па рублю́ за кілагра́м; б) (при обозначении предмета, возле которого располагается кто-л. для какого-л. действия, занятия) за (што), да (чаго);
сесть за роя́ль се́сці за рая́ль;
сесть за стол се́сці за стол;
стать за пульт стаць за пульт; в) (при указании на переход границы времени) за (каго, што);
за́ полночь за по́ўнач; г) (при обозначении промежутка времени, в течение которого что-л. совершается) за (што);
за два дня рабо́та бу́дет зако́нчена за два дні рабо́та бу́дзе зако́нчана;
за отчётный пери́од за справазда́чны перы́яд; д) (минуя кого-, что-л.) за (каго, што);
вы́йти за воро́та вы́йсці за варо́ты; е) (при обозначении расстояния посредством предметов — где) за, праз;
за три до́ма от угла́ за (праз) тры дамы́ ад ро́га; ж) (при обозначении объекта действия) за (што);
взя́ться за рабо́ту узя́цца за рабо́ту (пра́цу);
взя́ться за перо́ узя́цца за пяро́;
2. с
сиде́ть за столо́м сядзе́ць за стало́м;
за рабо́той за рабо́тай;
стоя́ть за станко́м стая́ць за станко́м;
сло́во за ва́ми сло́ва за ва́мі;
следи́ть за поря́дком сачы́ць за пара́дкам;
бума́га за но́мером 225 папе́ра за ну́марам 225;
за по́дписью секретаря́ за по́дпісам сакратара́; б) (по ту сторону, позади кого-, чего-л.) за; (преимущественно с оттенком протяжённости, реже — ещё) за (кім, чым);
за горо́й за гаро́й; в) (при указании на последовательность, постепенность) за (кім, чым);
чита́ть кни́гу за кни́гой чыта́ць кні́гу за кні́гай;
год за го́дом го́д за го́дам; г) (при указании лица, предмета
идти́ за водо́й ісці́ па ваду́;
посла́ть за до́ктором пасла́ць па до́ктара;
зайди́те за мной зайдзі́це па мяне́; (в конструкциях со значением искать, собирать что-л.) у, ў, па, ва, ува (што);
идти́ за я́годами ісці́ ў я́гады;
пое́хать за дрова́ми пае́хаць у (па) дро́вы; д) (для обозначения лица или предмета, на которое направлено действие) за (кім, чым), да (каго, чаго); а также переводится конструкциями без предлогов;
следи́ть за чье́й-л. мы́слью сачы́ць за чыёй-не́будзь ду́мкай;
уха́живать за же́нщинами заляца́цца да жанчы́н;
уха́живать за больны́м дагляда́ць хво́рага;
смотре́ть за детьми́ глядзе́ць дзяце́й; е) (для обозначения лица, обладающего каким-л. свойством) за (кім), у, ў, ва, ува (каго);
за ним во́дятся грешки́ за ім во́дзяцца грашкі́;
за ним есть э́та привы́чка у яго́ ёсць гэ́та прывы́чка; ж) (для обозначения лица или предмета, от которых зависит наступление какого-л. действия, состояния) за (кім, чым), у, ў, ва, ува (кім, чым); а также переводится конструкциями без предлогов;
де́ло ста́ло за немно́гим спра́ва ста́ла за малы́м;
заде́ржка за де́ньгами затры́мка ў граша́х;
о́чередь за ва́ми ва́ша чарга́, за ва́мі чарга́; з) (при обозначении причины) з-за (чаго), праз (што), па (чым), з прычы́ны (чаго);
за отсу́тствием све́дений з-за адсу́тнасці зве́стак;
за недоста́тком вре́мени з-за недахо́пу (праз недахо́п, з прычы́ны недахо́пу) ча́су;
за мо́лодостью лет па маладо́сці гадо́ў;
3.
выска́зывания за и про́тив выка́званні за і су́праць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)