Рамя́нка ’раменная вяроўка, пераплецены доўгі і вузкі рамень’ (Мат. Гом.). Гл. раме́нь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пу́га, -і, ДМ пу́зе, мн. -і, пуг, ж.
Прымацаваны да палкі кавалак спецыяльна звітай вяровачкі або сырамяці, якім паганяюць жывёлу.
Раменная п.
◊
Як пугаю па вадзе (разм.) — без пэўнага выніку, без знаку.
|| памянш.пу́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
Слаўную пужку звіў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пужэ́йло ’пуга (яе раменная ці вяроўчатая частка)’ (ТС). Ад пуга (гл.), суфіксальна “супрацьпастаўленае” пу́жално ’пугаўё’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
намо́рднік, ‑а, м.
1.Раменная сетка, якая надзяваецца на морду сабак або іншых жывёл. [Дог] стаяў спакойна, дасягаючы амаль да пояса нізкаросламу ад’ютанту, высока ўзняўшы сваю тупую, звязаную наморднікам морду.Самуйлёнак.
2. Папярочны рэмень аброці, які ідзе па пераноссю каня. Вартавы ўзяў каня за наморднік і пацягнуў на самы край дарогі.Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́чапка, ‑і, ДМ ‑пцы; Рмн. ‑пак; ж.
1.Спец. Назва дэталей у выглядзе кольца або паўкольца, якія злучаюць што‑н.
2. Вяровачка, раменьчык і пад., за якія чапляюць, падвязваюць што‑н. Па абодва бакі ў .. [чалавека] віселі, скрыжаваныя на грудзях і плячах почапкамі, торбы.Галавач.За .. [ваўкадавам] у траве валачылася-скакала доўгая раменная почапка.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
strap
[stræp]1.
n.
1) рэ́мень -ня m.
2) мату́з -а́m.
3) паго́ны pl.
4) раме́нная ру́чка (у аўто́бусе, трамва́і)
2.
v.t. (-pp-)
1) зьвя́зваць рэ́мнем або́ матузо́м
2) біць дзя́гай
3) перавя́зваць (ра́ну)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Мочка1 ’ніжняя мясістая частка вуха’ (ТСБМ). Укр.мочка, рус.мочка ’тс’, ст.-рус.мочка ’тс’ (XVII ст.), якія з мъчъка < мкнути < (про)‑мкнути ’працягнуць’ у выніку чаргавання ъ : ы, параўн. прымыка́ць (Міклашчыч, 206; Праабражэнскі, 1, 563; Фасмер, 2, 666; Булахоўскі, ВП, 3, 418).
Мочка2 ’раменная ці вяроўчаная пятля, якой прывязваецца пуга да пугаўя або біч да цапільна’ (Бяльк.), ’пятля ў кашулі’ (Растарг.). Рус.мочка ’пятля на адзенні’ (кур.), ’пятля на ботах’ (варон., разан., маск., калін.). Да мочка1 < (з)мыка́цца ’змыкацца, стульвацца’ > прасл.mъknǫti ’цягнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́мень ’доўгая паласа, вырабленай скуры’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’раменная частка пугі’ (ТС), ’прывязка для прымацоўвання біча да цапільна’ (Шатал.), рэ́мінь ’раменны пас’ (Бяльк.), рэмянчык ’раменьчык’ (Сл. ПЗБ), рэменячка ’тс’ (ТС), рэменны ’раменны, зроблены са скуры’ (ТС), раме́нь ’рэмень’ (Сл. ПЗБ). Укр.ремінь, рус.ремень, польск.rzemień, rzemyk, н.-луж., в.-луж.rjemjeń, чэш.řemen, řemyk, славац.remeň, славен.jermen, серб. і харв.реме̑н, макед.ремен, балг.ремък. Прасл.*remy, Род. скл. *remene (Сной, 201). Не выключаюць і праславянскае запазычанне з нямецкай мовы, параўн. с.-в.-ням.rieme(n) ’тс’, с.-н.-ням.rēme, rēmen ’тс’ (Брукнер, 475; Чарных, 2, 110), але існуе думка, што ням.Riemen славянскае запазычанне (Даль, 3, 1675).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Melior tutiorque est certa pax, quam sperata victoria (Livius)
Лепш і надзейней пэўны мір, чым чакаемая перамога.
Лучше и надёжнее верный мир, чем ожидаемая победа.
бел. Лепей лычны мір, чымся раменная свара. Лепей саламяная згода, ніж залатая звала.
рус. Худой мир лучше доброй ссоры. Соломенный мир лучше железной драки. Худое молчание лучше доброго ворчания.
фр. Gagne assez qui sort du procès (Выигрывает дело тот, кто выходит из судебного процесса). Mieux vaut un mauvais arrangement qu’un bon procès (Лучше плохое соглашение, чем хорошая тяжба). Une mauvais paix vaut mieux qu’upe bonne querelle (Плохой мир лучше доброй ссоры).
англ. A bad compromise is better than a good lawsuit (Худой компромисс лучше хорошей тяжбы).
нем. Ein schlechter Friede ist besser als ein gerechter Krieg (Плохой мир лучше праведной войны).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Сы́рамяць ’нядубленая скура, сырыца’ (ТСБМ), сырамя́тны ’зроблены з сырыцы’ (ТСБМ, Бяльк.), сы́раметны ’скураны’ (Касп.), сы́рамяць, сы́рмець, сы́рміць ’сырыца’ (Сл. ПЗБ), су́рамяць ’тс’, сурамя́тны ’зроблены з сырыцы’ (карэліц., Нар. лекс.), сырымыць, сыръмяць ’гужык у цэпе’ (кругл., маг., ДАБМ, камент., 829), су́рамятка ’раменная ці вяровачная частка пугі’ (стаўб., З нар. сл.), сурамя́ць, сурамя́зь ’сырамяць’ (Сл. ПЗБ), су́рметка ’папруга, повад з сырамяці’ (Сл. ПЗБ), сыро́мец ’вузкая палоска з нявырабленай скуры’ (Сцяшк.), сюды ж, відаць, сы́рамаць ’сырыя дровы’ (Мат. Гом.), сыромі́ть ’амаль дарма’: сыроміть оддала півня (кобр., Сл. Брэс.). Рус.сы́ромять ’сырыца’, сыромя́тный ’выраблены з сырыцы’. Да сыры і мяць (гл.), параўн. кажамя́ка (гл.) і адзначанае ў Даля (IV, 376) “кожа… выделанная очисткой и сильным мятьем”. Да значэння ’сырыя дровы’ параўн. сыромля ’тс’, гл.