Про́цівень ’тое, на чым пякуць піражкі, мяса’ (Інстр. 1), про́твень ’патэльня’ (Жд. 2), про́цвінь ’самаробная патэльня, бляха’ (Мат. Маг.), про́цвіна ’тс’ (шуміл., Сл. ПЗБ). З рус. про́тивень ’тс’, якое з ням. Bratpfanne ’тс’, з магчымым набліжэннем па народнай этымалогіі да слова против ’проці, супраць’. Гл. аб рускім слове Фасмер, 3, 383.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

молоде́ц маладзе́ц, род. малайца́ м., мн. малайцы́, -цо́ў, малайчы́на, -ны м. и ж.;

◊

молоде́ц про́тив ове́ц, а про́тив молодца́ — сам овца́ посл. маладзе́ц су́праць аве́ц, а су́праць малайца́ — сам аўца́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Про́ці ’супраць’ (ТСБМ, Ян., ТС), ’насуперак’, ’насупраць’, ’у параўнанні з’ (Нас.), ’у прысутнасці’, ’насуперак’, ’напярэдадні’ (Сл. ПЗБ), ’наперад’ (Ян.), проціў ’тс’ (Нас., Шат., ТС), ’напярэдадні’ (ТС), праці́ ’супраць’ (Стан.). Рус. про́тив, дыял. про́ти, проть ’насупраць, насустрач’, укр. про́ти, про́тив ’супраць, перад; насустрач’, ст.-рус. противъ, противу, ст.-слав. противъ ’супраць’, польск. przeciw, дыял. proci, чэш. proti, protiv, славац. proti, в.-луж. přećiwo, н.-луж. pśeśiwo ’супраць’, серб.-харв. про̏тӣв ’супраць, насупраць’, славен. prọ̑ti ’насустрач’, próti ’ў напрамку да’; protivo (прысл.), балг. проти́в ’супраць, насупраць’. Прасл. *proti, таксама *protivъ, што было ўтворана як прыметнік ад *proti, *protivǫ; апошняе з’яўлялася В. скл. адз. л. назоўніка ж. р. protiva, якое захавалася толькі ў чэш. protiva ’праціўны чалавек’. Бліжэйшыя адпаведнікі прасл. *proti (*preti) у лат. pretī, pretiem ’насустрач, супраць’, pret ’проці, перад; да, у параўнанні з’, ст.-інд. práti ’супраць’, лац. pretium ’кошт, цана’, гл. Фасмер, 3, 382–383, з літ-рай. Інакш Копечны (ESSJ, 1, 226), які ўслед за Зубатым (Studie, 2, 50) зыходнай формай лічыць *protiva наз. ж. р., з якога потым развіліся прыметнікавыя формы *protivǫ, што ў выніку скарачэння далі *proti, таму што і.-е. *proti павінна было б даць у славянскіх мовах *protь. Махэк₂ (48, 3) канцавое i ў *proti тлумачыць падаўжэннем ‑ь, “каб слова мела належны аб’ём”.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Contra vulpem vulpinandum

Супраць ліс трэба хітраваць па-лісінаму.

Против лис нужно хитрить по-лисьи.

бел. Клін клінам выганяюць. І на хітрую лісу капкан знойдзецца.

рус. Клин клином вышибают.

фр. Agir en renard contre les renards (Хитрить по-лисьи против лис).

англ. Like cures like (Подобное лечат подобным).

нем. Druck erzeugt Gegendruck (Давление вызывает ответное давление). Ein Keil treibt den anderen (Один клин гонит другой).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

грашы́ць несов.

1. рел. греши́ть;

г. су́праць царквы́ — греши́ть про́тив це́ркви;

2. греши́ть, погреша́ть, согреша́ть;

г. су́праць і́сціны — греши́ть (погреша́ть) про́тив и́стины;

◊ няма́ чаго́ бо́гу г. — грех жа́ловаться;

хто спіць, той не грэ́шыць — посл. кто спит, тот не греши́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

настро́іць сов., в разн. знач. настро́ить; (против кого-л. — ещё) вооружи́ть, восстанови́ть;

н. радыёпрыёмнік — настро́ить радиоприёмник;

н. скры́пку — настро́ить скри́пку;

н. каго́-не́будзь на разва́гі — настро́ить кого́-л. на размышле́ния;

н. усі́х супро́ць сябе́ — настро́ить (вооружи́ть, восстанови́ть) всех про́тив себя́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вооружа́ть несов.

1. в разн. знач. узбро́йваць; см. вооружи́ть​ 1;

2. перен. (против кого-л.) падбухто́рваць, падбіва́ць, настро́йваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падбухто́рыць сов., разг.

1. подстрекну́ть, подби́ть, подзадо́рить; (побудить к враждебным действиям — ещё) натрави́ть;

2. (против кого-л.) настро́ить, восстанови́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падбухто́рваць несов., разг.

1. подстрека́ть, подбива́ть, подзадо́ривать; (побуждать к враждебным действиям — ещё) натравля́ть, натра́вливать;

2. (против кого-л.) настра́ивать, восстана́вливать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

попада́ться

1. (встречаться, случаться) трапля́цца; папада́цца;

2. (оказываться уличённым, пойманным или в каких-л. условиях против воли) папада́цца; см. попа́сться.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)