Pragmatsmus

m - прагматы́зм

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

pragmatyzm, ~u

м. прагматызм

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АБ’Е́КТ

(ад лац. objectum прадмет),

філасофская катэгорыя, якая ў аб’ектыўнай рэальнасці выражае тое, на што накіравана прадметна-практычная і пазнавальная дзейнасць суб’екта. Аб’ект не тоесны аб’ектыўнай рэальнасці, апошняя выступае для суб’екта як аб’ект не «ў чыстым выглядзе», а ў формах дзейнасці, мовы і ведаў, выпрацаваных гіст. развіццём грамадства. У найб. канцэнтраваным выглядзе гэта адлюстроўваюць існуючыя тэорыі пазнання, сярод якіх можна вылучыць: тыя, у якіх сцвярджаецца, што аб’ект, які пазнаецца, непасрэдна дадзены суб’екту і дзейнасць суб’екта заўсёды вядзе да адыходу ад аб’екта і не вызначаецца прыродай самога аб’екта (сузіральны матэрыялізм, сучасны рэалізм, пазітывізм, фенаменалогія), і тыя, дзе аб’ект ёсць канструкцыя суб’екта, «аб’ектывацыя» ўнутр. зместу суб’екта (кантыянства, неакантыянства, прагматызм).

Літ.:

Субъект и объект как философская проблема. Киев, 1979;

Лекторский В.А. Субъект, объект, познание. М., 1980;

Стереотипы и динамика мышления. Мн., 1993.

У.К.Лукашэвіч.

т. 1, с. 19

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Філасофія 1/124, 490, 522; 2/499, 501; 4/341, 364; 5/47, 390—391; 7/87, 150, 157, 360, 361; 8/465; 9/451; 10/585—587; 11/532

- » - адраджэння 1/125

- » - антычная 1/75; 7/150

- » - буржуазная 1/88, 133, 200, 297, 298, 364, 397, 398; 2/187, 301, 499, 587; 10/563, 574, гл. Аналітычная філасофія, Антрапалогія філасофская, Крытычны рэалізм, Махізм, Неакантыянства, Неапазітывізм, Неарэалізм, Неатамізм, Пазітывізм, Персаналізм, Прагматызм, Фенаменалогія, Філасофія жыцця, Экзістэнцыялізм

- » - духу Гегеля 3/412

- » - старажытнагрэчаская 4/65

- » - старажытнарымская 9/214—215

- » - ідэалістычная, гл. Ідэалізм

- » - марксісцка-ленінская 6/307; 7/23, 26, 28; 10/586—587; 11/454, гл. Дыялектычны матэрыялізм, Гістарычны матэрыялізм

- » - на Беларусі 1/128; 4/65; 12/410—416

- » - прыроды Гегеля 3/411

- » - матэрыялістычная, гл. Матэрыялізм

- » - старажытнаіндыйская 2/561

- » - схаластычная, гл. Схаластыка

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)