Пляву́ жыць (плеву́ жыць ) ’моцна ліць (аб дажджы)’ (ТС ), пляву́ жыты ’ісці — аб праліўным дажджы і мокрым снезе’ (Клім. ), У выніку кантамінацыі лексем ⁺злева , залева ’лівень’ і пля́ га пля́ жыць (гл.). Магчыма, тут крыюцца больш старажытныя генетычныя сувязі, параўн. літ. pliaũpti ’ісці (аб моцным дажджы)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
plague
[pleɪg]
1.
n.
1) чума́ f.
2) бяда́ , пля́ га f. е́ дзтва n. а́ сьце n.
a plague of rats — няшча́ сьце ад пацуко́ ў
2.
v.t.
му́ чыць, назаля́ ць, дапяка́ ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ганьба , няслава, бясчэсце, сорам; сарамата, сарамота, сарамоцце (разм. ); пляга (перан. )
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Пля́ ша , пля́ шка , пле́ шка , пля́ жка , пля́ ўшка , ’шкляная пасудзіна, бутэлька’, ’паходная бутэлька, фляшка’, пляшачка , пле́ шэчка , ’бутэлечка для лекаў’ (ТСБМ , Нас. , Дразд. , Сцяшк. Сл. , Мік. , Мядзв. , Шпіл. , Гарэц. , Бір. , Федар. 6 , Чуд. , Мал. , Касп. , Сл. ПЗБ , Бяльк. , Растарг. , Ян. ; мін. , КЭС ; драг. , Сл. Брэс. ; ЛА , 5; Мат. Гом. ; ТС ); ’шкло ад лямпы’ (Ян. ), ’шкляная ці гліняная пасудзіна, у якой захоўваліся алей і інш. вадкія рэчывы’ (палес. , З нар. сл. ), ’паўлітровая бутэлька’ (Сцяшк. МГ ). Ст.-бел. пляша , фляша , фляжка , хвляша ’пляшка, бутэлька’ (1538 г.) запазычаны са ст.-польск. flasza ’тс’, якое з с.-в.-ням. vlasche , ст.- в.-ням. flasca , сучаснае ням. Flasche (Булыка, Лекс. запазыч. , 1102; Фасмер , 4, 200), што выводзяць з ням. flechten ’плесці’, на думку Банькоўскага (1, 374), непераканаўча. Параўн. таксама пля́ га 6
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плю́ та 1 пляга ’ (Сцяц. ; Янк. БП ; шчуч. , дзятл. , кобр. , драг. , Сл. ПЗБ ; Сл. Брэс. ; Скарбы ), ’ні то дождж, ні то снег’ (слонім. , Нар. лекс. ); ’слота’ (лях. , зэльв. , слонім. , ЛА , 2). Ст.-бел. плюта ’непагадзь’ (1619 г.) са ст.-польск. pluta ’тс’, гэтаксама Мацкевіч (Сл. ПЗБ , 4, 21) узводзіць сучасныя словы да польск. pluta , якое Брукнер (419) выводзіць (у якасці скарочанага) з pluskota , а Банькоўскі (2, 613) і Ластоўскі (Крывіч , 4, 1923) — з прасл. *pľuta < pluskać < *plʼuskati > бел. плюскаць / (гл.) < і.-е. *pleu‑t‑a < *płeu‑ ’імжэць (пра дождж)’.
◎ Плю́ та 2 Скарбы ), плюпю ’дрэнны чалавек’ (маст. , Сл. ПЗБ ). Балтызм. Параўн. літ. pinotas ’бадзяга’.
◎ Плю́ та 3 плютьла ’нястрыманы на язык — нясе лухту, гаворыць не да месца’ (міёр. , З нар. сл. ). Балтызм. Параўн. літ. plūota ’пляткар, паклёпнік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бяда , гора, няшчасце, ліха, ліхое, нядоля, бяздолле, нягода, зло, нядобрае, кепскае / час, эпоха няшчасцяў : ліхалецце; бядота, горасць, гарота, ліхасць, злыбеда, злыбедзь, кепства, непамыслота, напасць, насланнё, навала, навалач, наваль, безгалоўе, нявыкрутка, непярэліўкі (разм. ); пляга (абл. ); удар, біч, навальніца, пераплёт, перапалка, балота, каша, пекла, пастка, сіло, мухалоўка, балячка, трасца, чума, пракляцце, кара, хмара, тупік, трагедыя, драма, катастрофа (перан. ) □ чорны дзень, чорная гадзіна, чорная часіна, цяжкая часіна, злая гадзіна, ліхая гадзіна, ліхі час
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)