першабы́тны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да найстаражытнейшага перыяду гісторыі чалавецтва.

П. чалавек.

2. перан. Які захоўвае першапачатковы стан.

Першабытная прырода (некранутая).

3. перан. Дзікі, некультурны, адсталы.

Першабытныя норавы.

|| наз. першабы́тнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разбэ́шчаны (амаральны) únsittlich, síttenlos, únmoralisch, úndiszipliniert; lásterhaft, lócker (пра норавы)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

барсу́к, ‑а, м.

Лясны драпежны пушны звер сямейства куніцавых з вострай мордай і доўгай грубай шэрсцю. У .. [Астапа Канапелькі] было ў запасе многа цікавых гісторый: пра ласёў,.. пра норавы барсукоў, якія вадзіліся на пясчаных узгорках, па глухіх кутках лесу. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

першабы́тны в разн. знач. первобы́тный;

~нае грама́дства — первобы́тное о́бщество;

~ныя но́равы — первобы́тные нра́вы;

○ п. камуні́зм — первобы́тный коммуни́зм;

◊ п. стан — шутл. первобы́тное состоя́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Mores bonos mala vitiant

Дрэннае грамадства псуе добрыя норавы.

Плохое общество портит хорошие нравы.

Гл.: Bonos mores...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Sítte

f -, -n звы́чай; pl но́равы

ándre Länder, ándre ~n — ко́жны край ма́е свой звы́чай; старажы́тныя звы́чаі

~n und Gebräuche — звы́чаі і но́равы

so ist es bei uns ~ — так у нас заве́дзена [прыня́та]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

lax

a

1) вя́лы, дру́злы, сла́бы

2)

~e Sítten — распу́шчаныя но́равы

~e Morál — хі́сткая мара́ль

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

moral

[ˈmɔrəl]

1.

adj.

мара́льны

a moral act (man) — мара́льны ўчы́нак (чалаве́к)

2.

n.

1) мара́ль f.

2) morals —

а) но́равы pl.

б) нату́ра f.

в) э́тыка f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

lóckern

1.

vt

1) разрыхля́ць

2) аслабля́ць

Beschränkungen ~ — паме́ншыць абмежава́нні

2.

(sich) слабе́ць

Sítten ~ sich — но́равы псурцца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ВЯЛІ́ЕЎ Алі Кара аглы

(27.11.1901, с. Агулі Сісіянскага р-на, Арменія — 2.11.1983),

азербайджанскі пісьменнік. Нар. пісьменнік Азербайджана (1974). Друкаваўся з 1924. Аўтар раманаў «Гахраман» (1941), «У нашым Чычаклі» (1951), «Дарога ў Тураджлы» (1958—59), аповесці «Гюльшэн» (1949), у якіх жыццё, побыт і норавы азерб. вёскі. Аўтабіягр. раман. «Успаміны Будага» (кн. 1 — 2, 1963—64).

т. 4, с. 342

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)