naciec

зак. нацячы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

насачы́цца, ‑сочыцца; зак.

Прасачыўшыся, нацячы, накапаць куды‑н. або ў якой‑н. колькасці. Вада насачылася ў лодку. Насачылася соку поўнае вядро.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нахлы́нуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Імкліва набегчы, нацячы ў вялікай колькасці.

Нахлынула хваля.

2. перан. Раптоўна прыйсці, набегчы, з’явіцца ў вялікай колькасці.

Нахлынуў натоўп.

3. перан. Узнікнуць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці і пад.).

Нахлынулі ўспаміны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падцячы́, ‑цячэ; пр. падцёк, ‑цякла, ‑ло; зак.

1. Нацячы пад што‑н. Падцякла вада пад камень.

2. Падпухнуць ад падскурнага кровазліцця. Падцякло вока.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

панабяга́ць, ‑ае; зак.

1. Хутка сабрацца ў адным месцы ў вялікай колькасці. Жанок панабягала — Як бы хто сход сазваў. Гілевіч.

2. Нацячы, насыпацца куды‑н. у вялікай колькасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

налі́цца, -лью́ся і -лію́ся, -лье́шся і -ліе́шся, -лье́цца і -ліе́цца; налі́ўся, -ліла́ся, -ло́ся; налі́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Нацячы, пранікнуць куды-н.

Налілася вада ў бочку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Напоўніцца чым-н. вадкім.

Вядро налілося роўна з берагамі.

3. перан. Змяніць колер, афарбоўку.

Шчокі наліліся румянцам.

4. Стаць сакавітым, спелым.

Яблыкі наліліся сокам.

5. перан. Напоўніцца якой-н. якасцю (сілай, здароўем, злосцю і пад.).

Мускулы наліліся.

◊

Наліцца кроўю (разм.) — пачырванець ад прыліву крыві.

|| незак. наліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наплы́сці, -лыву́, -лыве́ш, -лыве́; -лывём, -лывяце́, -лыву́ць; наплы́ў, -лыла́, -ло́; -лыві́; зак.

1. на каго-што. Плывучы, наткнуцца.

Н. на камень.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыплыўшы, набрацца ў нейкай колькасці.

Наплыло (безас.) смецця да берага.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Нацячы на паверхню чаго-н.

Наплылі слёзы.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Плаўна насунуцца, закрыць сабой што-н.

Наплылі хмары на сонца.

5. перан. Ахапіць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці, успаміны і пад.).

Наплылі ўспаміны.

|| незак. наплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. наплы́ў, -лы́ву, м. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

набе́гчы

1. (на што-н) gégen etw. (A) rénnen* vi (s) [láufen* vi (s)];

2. (нацячы – пра ваду і пад.) (hin)éinfließen* vi (s); sich ánsammeln (набрацца); vólllaufen* аддз vi (s) (напоўніцца);

3. (набрацца, сабрацца) sich ánsammeln; sich ánhäufen;

4. (пра даўгі) áuflaufen* vi (s)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

наплы́сці, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; пр. наплыў, ‑плыла, ‑плыло; зак.

1. Плывучы, наткнуцца на што‑н. Наплысці на корч. Наплысці на камень.

2. Прыплыўшы, набрацца ў нейкай колькасці. Наплыло шмат смецця.

3. Нацячы на паверхню чаго‑н. На вочы наплылі слёзы. На параненае месца наплыла кроў.

4. Набліжаючыся, насунуцца, закрыць сабой (пра хмары, воблакі, туман і пад.). Наплылі аднекуль хмары, закапаў дождж. Лупсякоў. На раку, На лугі Туманы наплылі. Кляшторны. // Пра гукі, пах. Здалёк наплыў гул гармат. У акно наплыў водар бэзу. // перан. Ахапіць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці, успаміны, вобразы і пад.). Наплылі ўспаміны. □ На душу наплыло пачуццё шчасця. Пестрак. Андрэй хацеў сказаць мужыкам цэлую прамову, але так многа наплыло ўсякіх думак, што ён не ведаў, з чаго пачаць. Колас.

5. Разм. Трапіць куды‑н. Наплыла вада ў пограб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

налі́цца, ‑льецца і ‑ліецца; пр. наліўся, ‑лілася, ‑лілося; заг. наліся; зак.

1. Нацячы, пранікнуць куды‑н. Налілася вада ў пограб.

2. Напоўніцца якой‑н. вадкасцю. Лодка налілася вадой.

3. перан. Змяніць колер, афарбоўку. Хмара налілася густою сінню. □ Залацістай чырванню налілася неба за Свіслаччу. Новікаў.

4. Напоўніцца сокамі (пра плады, зерне і пад.). Яблыкі наліліся. □ Наліліся сокам Спелыя брусніцы, І абапал сцежак Выраслі грыбы. Грахоўскі. Жыта стала ўжо бурае, і нават адсюль відаць, што колас наліўся; ён не тырчыць старчма, а хіліцца на пругкай сцябліне. Асіпенка.

5. перан. Напоўніцца якой‑н. якасцю (здароўем, сілай, злосцю і пад.). Зноў наліліся сілаю мускулы, выпрасталася спіна, перасталі ныць ногі, рассеяўся дакучлівы тлум у галаве. С. Александровіч. Начальнік раптам пачырванеў, яго надзьмуты і змораны твар наліўся абурэннем. Быкаў.

•••

Наліцца кроўю — пачырванець ад прыліву крыві. Абраза і гнеў запоўнілі сэрца хлопчыка. Яго вочы наліліся крывёю, сціснуліся кулачкі. Шамякін.

Наліцца слязамі — напоўніцца слязамі (пра вочы). Міця адчуў, што вочы наліліся слязамі. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)