мыш, -ы, мн. мы́шы, мышэ́й, ж.

1. Невялікі грызун з вострай мордачкай і доўгім хвастом.

2. Адно з прыстасаванняў уводу інфармацыі ў камп’ютар.

|| памянш. мы́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

|| прым. мышы́ны, -ая, -ае (да 1 знач.).

М. колер (шэры).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Мы́шкі ’хвароба ў каня’ (смарг., ігн., Сл. ПЗБ), ’запаленне залоз’ (лепел., КЭС), мышкі хапілі ’хвароба статку, колікі’ (КЭС, лаг.). Укр. мишка ’міжвольнае паторгванне мышцы’, рус. мышка ’пухліна, запаленне падсківічнай залозы’, ’пухліна ў пахах жывёл’, калуж. ’колікі’. Бел.-рус. ізалекса. Да мышка ’мышца’ошш (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Куза́ка ’насякомае, мышка, кузурка’ (Сцяц., Сцяшк. Сл., Нар. лекс., Сл. паўн.-зах.). Да каза (гл.). Зыходная форма, мусіць, была *казаўка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ю́ркнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Імклівым спрытным рухам пранікнуць куды‑н., схавацца дзе‑н.; шмыгнуць. У норку ля ракіты юркнула палявая мышка. Даніленка. Валодзя па баразне, каля градак, падышоў да хаты, пераступіў невысокі плоцік і юркнуў у сенцы. Федасеенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Му́скул ’мышца’ (ТСБМ, Бяльк.), светлаг. муску́ла ’тс’ (Мат. Гом.), драг. муску́лэ ’мышцы’ (Лучыц-Федарэц). З рус. мускул ’тс’, якое з’яўляецца кніжным запазычаннем з лац. musculus ’мышка’ ад mūs ’мыш’ (Фасмер, 3, 16).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

myszka

myszk|a

ж.

1. мышка;

2. радзімы знак, радзімка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

адго́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Разм. Аддзяка, адплата дагаджэннем за дагаджэнне каму‑н. [Бабуля:] — А з норкі выбегла Мышка, у збегла на лаўку, на плячо Марыльцы і шэпча ёй на вуха: «Дзеўка-дзявіца, русая касіца, дай мне лыжачку кашы. Я табе буду ў адгодзе ў вялікай прыгодзе». Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

mouse

1. [maʊs]

n., pl. mice [maɪs]

1) мыш, мы́шка f

2) Comput. мыш f

3) нясьме́лы, сарамлі́вы чалаве́к

2. [maʊz]

v.t.

лаві́ць мышэ́й

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Мы́шчалка ’выступ або патаўшчэнне на канцах касцей шкілета, якое служыць для прымацавання мышц або ўваходзіць у склад сучлянення’ (ТСБМ), расон. мы́шчалкі ’суставы пальцаў на руцэ’ (Шатал.). З рус. мы́щелка, мыщелок ’шчыкалатка’, ’галоўка касці’ (Крукоўскі, Уплыў, 72), якія Гараеў (221) выводзіць з мышка, мышь. Не зусім пераканаўча.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

па́ха ж. мы́шка, подмы́шка;

пад па́хамі (па́хай, па́хі, па́ху) — под мы́шками (мы́шкой, мы́шки, мы́шку);

трава́ па па́хі — трава́ до мы́шек (до подмы́шек);

◊ ла́хі пад па́хі — ша́пку в оха́пку; убира́ться восвоя́си

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)