белару́ска-літо́ўскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. белару́ска-літо́ўскі белару́ска-літо́ўская белару́ска-літо́ўскае белару́ска-літо́ўскія
Р. белару́ска-літо́ўскага белару́ска-літо́ўскай
белару́ска-літо́ўскае		 белару́ска-літо́ўскага белару́ска-літо́ўскіх
Д. белару́ска-літо́ўскаму белару́ска-літо́ўскай белару́ска-літо́ўскаму белару́ска-літо́ўскім
В. белару́ска-літо́ўскі (неадуш.)
белару́ска-літо́ўскага (адуш.)		 белару́ска-літо́ўскую белару́ска-літо́ўскае белару́ска-літо́ўскія (неадуш.)
белару́ска-літо́ўскіх (адуш.)
Т. белару́ска-літо́ўскім белару́ска-літо́ўскай
белару́ска-літо́ўскаю		 белару́ска-літо́ўскім белару́ска-літо́ўскімі
М. белару́ска-літо́ўскім белару́ска-літо́ўскай белару́ска-літо́ўскім белару́ска-літо́ўскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́льска-літо́ўскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. по́льска-літо́ўскі по́льска-літо́ўская по́льска-літо́ўскае по́льска-літо́ўскія
Р. по́льска-літо́ўскага по́льска-літо́ўскай
по́льска-літо́ўскае		 по́льска-літо́ўскага по́льска-літо́ўскіх
Д. по́льска-літо́ўскаму по́льска-літо́ўскай по́льска-літо́ўскаму по́льска-літо́ўскім
В. по́льска-літо́ўскі (неадуш.)
по́льска-літо́ўскага (адуш.)		 по́льска-літо́ўскую по́льска-літо́ўскае по́льска-літо́ўскія (неадуш.)
по́льска-літо́ўскіх (адуш.)
Т. по́льска-літо́ўскім по́льска-літо́ўскай
по́льска-літо́ўскаю		 по́льска-літо́ўскім по́льска-літо́ўскімі
М. по́льска-літо́ўскім по́льска-літо́ўскай по́льска-літо́ўскім по́льска-літо́ўскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́льска-белару́ска-літо́ўскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. по́льска-белару́ска-літо́ўскі по́льска-белару́ска-літо́ўская по́льска-белару́ска-літо́ўскае по́льска-белару́ска-літо́ўскія
Р. по́льска-белару́ска-літо́ўскага по́льска-белару́ска-літо́ўскай
по́льска-белару́ска-літо́ўскае		 по́льска-белару́ска-літо́ўскага по́льска-белару́ска-літо́ўскіх
Д. по́льска-белару́ска-літо́ўскаму по́льска-белару́ска-літо́ўскай по́льска-белару́ска-літо́ўскаму по́льска-белару́ска-літо́ўскім
В. по́льска-белару́ска-літо́ўскі (неадуш.)
по́льска-белару́ска-літо́ўскага (адуш.)		 по́льска-белару́ска-літо́ўскую по́льска-белару́ска-літо́ўскае по́льска-белару́ска-літо́ўскія (неадуш.)
по́льска-белару́ска-літо́ўскіх (адуш.)
Т. по́льска-белару́ска-літо́ўскім по́льска-белару́ска-літо́ўскай
по́льска-белару́ска-літо́ўскаю		 по́льска-белару́ска-літо́ўскім по́льска-белару́ска-літо́ўскімі
М. по́льска-белару́ска-літо́ўскім по́льска-белару́ска-літо́ўскай по́льска-белару́ска-літо́ўскім по́льска-белару́ска-літо́ўскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сутарці́не

(літ. sutartine)

старадаўнія літоўскія шматгалосыя песні, пераважна жаночыя, якія выконваліся ў час працы, на вяселлях, суправаджалі танцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

А́жгур ’Acerina cernua’ (Інстр. II, Жук., 381), гл. аджгір, Магчыма, з літ. ãčgaras, ãdžgaras, juodžgoris ’тс’ (параўн. Буга, Rinkt, II, 155, які думае аб тым, што гэтыя літоўскія формы з польск. jazdź, jazgarz, гл. LKŽ, IV, 413; Фрэнкель, 1, 118). Калі гэта так, літоўскія формы маглі пранікнуць далей на тэрыторыю Беларусі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Распа́куляць ’раскалмаціць’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Параўн. па́кулле ’пакля’ (гл.), польск. зніж. pakuły мн. л. ’валасы’, літ. pãkulos, лат. pakulas ’тс’, што Лаўчутэ (Балтизмы, 18–19) лічыць запазычаннем у літоўскія гаворкі з ням. Pakullas ’вяроўка з рэштак лёну’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ На́шцы, на́сцы ’наскі, тутэйшы’ (ТС). Няясна; магчыма, глыбокі архаізм адпаведна да на́шскі ’тс’ з пераходам ‑кі > ‑цы, параўн. уроцьКурокі ’хвароба ад дрэнных вачэй’, кадуцыс кадукі, ад кадук ’бяда, няшчасце’, адносна апошніх гл. Карскі, 1, 365–366; параўн. заканамернае польск. litewscy ’літоўскія’ пры litewski ’літоўскі’ і пад. Гл. наскі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ВА́НАГАС (Vanagas) Аляксандрас

(12.8.1934, в. Буйвенай, Літва — 13.4.1995),

літоўскі мовазнавец. Д-р філал. н. (1984). З 1966 чл. Міжнар. камітэта анамастыкі. Распрацоўваючы праблемы літоўскай анамастыкі, шырока выкарыстоўваў бел. матэрыял: «Утварэнне гідронімаў Літоўскай ССР» (1970; Дзярж. прэмія Літвы 1974), «Этымалагічны слоўнік літоўскіх гідронімаў» і «Семантыка літоўскіх гідронімаў» (1981) і інш. Бел.-літоўскім сувязям прысвяціў працу «Літоўскія элементы ў беларускай анамастыцы» (1968, разам з М.В.Бірылам).

т. 3, с. 500

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ке́рзаць ’плесці (лапці, каробку), не надта ўмеючы’ (Янк. III, Гарэц., Нар. словатв.), ’вязаць, блытаць’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з балт., параўн. літ. ker̃zinti, kerzénti ’марудна рухацца’ (Грынавецкене і інш., LKK, 16, 1975, 183–184; Лаўчутэ, Балтизмы, 67). Трэба адзначыць, што літоўскія прыклады семантычна вельмі далёкія. Больш рэальна ў якасці першакрыніцы слова з невядомага субстратнага ўсходнебалтыйскага дыялекту. Магчыма, тут атрымалася кантамінацыя з іншымі назвамі пляцення лапцяў. Параўн. абарсаць, варсаць, бэрсаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АТРЭ́МБСКІ (Otrębski) Ян Шчэпан

(8.12.1889, г. Піліца Катавіцкага ваяв., Польшча — 25.4.1971),

польскі мовазнавец. Акад. Польскай акадэміі ведаў у Кракаве (1934). Д-р філасофіі. Скончыў Варшаўскі ун-т. У 1921—45 праф. Віленскага, у 1945—60 Пазнанскага ун-таў. Даследаваў пытанні індаеўрап. мовазнаўства. Сярод прац «Славяна-літоўскія паралелі» (1930—35), «Індаеўрапейскія даследаванні» (1939), «Славяне» (1947), «Славянабалтыйская моўная роднасць» (1954). Аўтар арт. «Этнічная праблема Палесся», «Славізацыя літоўскіх водных і мясцовых назваў», «Нарыс (народных беларускіх) гаворак Віленскай губерні», пра геагр. назвы («Гродна», «Вільня», «Вілія», «Русь»), па этымалогіі паасобных бел. слоў.

I.І.Лучыц-Федарэц.

т. 2, с. 80

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)