(польск. lutnia < с.-в.-ням. lute іт. liuto, ад ар. al’ud = драўляны інструмент)
даўнейшы струнны шчыпковы музычны інструмент, па гучанню блізкі да гітары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Лю́тня ’струнны шчыпковы музычны інструмент’ (ТСБМ), ст.-бел.лютня, лютина (XVI ст.), запазычана са ст.-польск.lutnia ’тс’, ’сузор’е’, якое з с.-в.-ням.lūte (суч. ням.Laute) < італ.liuto, ст.-франц.leüt < араб.al‑ʼūd ’тс’ (Слаўскі, 4, 389; Булыка, Лекс. запазыч., 166). Сюды ж ст.-бел.лютниста ’лютніст’ (XVII ст.), якое са ст.-польск.lutnista < с.-в.-ням.lūtenist (Булыка, там жа, 159), а таксама бел.лютневы (аб музыцы) і лютнёвы ’тс’ (ТСБМ, Др.-Падб.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
lutnia
ж.муз.лютня
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Láute
f -, -n муз.лю́тня
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Zúpfgeige
f -, -n лю́тня; разм. гіта́ра
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
bardon, ~u
м.уст.лютня; ліра
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
lute
I[lu:t]1.
n.
лю́тняf.
2.
v.i.
ігра́ць на лю́тні
II[lu:t]
n.
зама́зка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Плю́шня ’падпорка ручак у калёсах’ (Пятк. — Карскі, Труды). З лютня (гл.) з другасным п‑.
◎ Плюшня́ ’ступня’ (ганц., Сл. ПЗБ). З плюсна (гл.). Канец слова аформлены паводле ступня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарба́н ’струнны шчыпковы музычны інструмент, блізкі да бандуры’ (ТСБМ), параўн.: “белорусский торбан (нечто вроде гитары)” (Шпіл., Путешествие, 115), тараба́н ’музычны інструмент з 24 струнамі, які вісеў на грудзях’ (Варл.), сюды ж, магчыма, тараба́јка ’від гітары’ (Вруб.). Укр.то́рба́н ’музычны інструмент, падобны да бандуры’, рус.торба́н, польск.tyorba, torban, teorban ’вялікая лютня; бандура’. Праз польскую мову з італ.tiorba ’лютня’. Інструмент вынайдзены ў XVI ст. у Фларэнцыі, паходжанне італьянскага слова невядома (Брукнер, 568; Фасмер, 4, 82; ЕСУМ, 5, 602). Агляд версій гл. Праці, 984–985. У народнай мове збліжана з тарабан ’барабан’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лю́ра ’ліра, беларускі народны струнны музычны інструмент з клавішамі і корбай’ (Мал.). Да лі́ра (гл.). Пераход і > ю адбыўся, відаць, на бел. тэрыторыі, а не працяг ст.-грэч.λύρα ’ліра, лютня’. Аб такім пераходзе гл. Карскі (1, 225).