Verbum

анлайнавы слоўнік

ложа

Том: 17, старонка: 104.

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

ло́жа^III ж геагр (рэчышча) Bett n -(e)s, -en, Flússbett n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ло́жа^II вайск (у стрэльбы) Schaft m -(e)s, Schäfte, Gewéhr schaft m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ло́жа

(фр. loge)

1) месца ў глядзельнай зале, аддзеленае перагародкай (вакол партэра і на ярусах);

2) аддзяленне масонскай арганізацыі, а таксама месца сходаў масонаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ложа ₁ ’пасцель, ложак’ (ТСБМ, Бяльк., Мал., Мікуц., Ян.; арш., Шн.; мядз. Жд. 2; КЭС, лаг., паст., Сл. ПЗБ), ’рэчышча’ (ТСБМ). Укр. ложе, рус. ложе, польск. łoże, ст.-н.-луж. łože, в.-луж. łožo, чэш., славац. lože, ст.-чэш. lože, lóže, lůže; славен. lǫ́že, серб.-харв. ло̀же, балг. ложе, ст.-слав. ложе. Прасл. lože < log‑je ’месца, дзе нехта ці нешта ляжыць, ложак’ (Слаўскі, 5, 245). Да ležati > ляжа́ць (гл.) — апафанія, як vozъ ∼ vezti (Слаўскі, SP, 1, 81). Паводле Мее (Études, 392), адносіцца да ‑o‑асноў (*logo), параўн. ст.-грэч. λόχος ’засада’, ст.-ісл. lag ’месцазнаходжанне’, швед. läge ’месца, сядзіба’, ст.-ірл. lige, ст.-грэч. λέχος ’ложак’ (Фасмер, 2, 511).

Ложа ₂ ’драўляная частка ружжа ці аўтамата, да якой прымацаваны ствол’ (ТСБМ, Бес., Касп.; паўн.-усх., КЭС), ложа ’тс’ (Сіг.). Запазычана з польск. łoże ’абклад, аснова, на якой што-небудзь абапіраецца, умацавана; аснова машыны, ствала стрэльбы’ (Слаўскі, 5, 214). Этымалагічна ўзыходзіць да ложа ₁.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ло́жа

(фр. loge)

1) месца ў тэатральнай зале вышэй за партэр, аддзеленае для некалькіх асоб;

2) аддзяленне масонскай арганізацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ло́жа Паглыбленне, дзе цячэ рака, рэчка, крыніца; рэчышча (БРС).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ложа акіяна

т. 9, с. 338

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пракру́стаў, ‑ава.

У выразе: пракрустава ложа гл. ложа ³.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пракру́стаў, -тава.

У выразе: пракрустава ложа (кніжн.) — мерка, пад якую сілком падганяюць, прыстасоўваюць што-н. [ад імя міфічнага старажытнагрэчаскага разбойніка Пракруста, які сваім ахвярам абсякаў ці выцягваў ногі па даўжыні свайго ложа].

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)