прыпа́р, -у, м.

1. Гарачыня ад нагрэтага сонцам паветра.

Паўдзённы п.

2. Напружаная летняя праца ў час касьбы, жніва.

Жніўны п.

Экзаменацыйны п. (перан.).

|| прым. прыпа́рны, -ая, -ае.

Прыпарная пара.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адбуя́ць, ‑яе; зак.

Перастаць буяць. Адбуяла ў агародах хмельная летняя зеляніна. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ляўконія 6/484

- » - летняя 6/484 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

АБМУНДЗІРАВА́ННЕ ВАЙСКО́ВАЕ,

форменнае адзенне ваеннаслужачага, адметнае колерам, канструкцыяй (кроем), знакамі адрознення і інш.

Элементы абмундзіравання вайсковага вядомыя са стараж. часоў (Егіпет, Асірыя, Персія, Грэцыя), больш выразнымі сталі ў арміі Стараж. Рыма. Упершыню аднолькавае абмундзіраванне вайсковае па відах і родах войскаў уведзена ў Францыі ў 17 ст. На Беларусі абмундзіраванне вайсковае пачало набываць адметнасць з часоў сярэднявечча і пазней. Напр., у 2-й пал. 18 ст. шараговы першай гвардыі ВКЛ насіў чырв. мундзір з сінімі вылогамі (адваротамі) і суконнымі пагонамі. Бікорн (галаўны ўбор) упрыгожваў пампон жоўтага колеру. На штанах сіняга колеру — адмысловая аздоба, характэрная толькі для палка пешай гвардыі. Бамбардзір (камандзір гарматнага разліку) у корпусе артылерыі ВКЛ, напр., меў мундзір з чорным каўняром, адваротамі і манжэтамі, зялёныя суконныя штаны з чорнымі лампасамі, на касцы змяшчалася латунная эмблема ў выглядзе палаючай гранаты, выява якой была таксама на торбе для нашэння набояў (боезапасаў). Шараговы коннай гвардыі ВКЛ меў чырв. мундзір без лацканаў і белыя ласіны (штаны са скуры лася, якія шчыльна аблягалі ногі) з батфортамі, насіў парык. Верхні край бікорна быў абшыты галуном. Абмундзіраванне вайсковае з цягам часу мянялася.

Ва Узбр. Сілах Рэспублікі Беларусь нац. форма абмундзіравання вайсковага распрацавана і зацверджана ў 1993. У яго ўваходзяць: верхняе адзенне (паліто і куртка зімовыя, плашч-паліто, кіцель, куртка, штаны, кашуля і інш.), галаўныя ўборы (шапка-вушанка, фуражка, пілотка), бялізна, абутак, амуніцыя. Парадак выкарыстання абмундзіравання вайсковага вызначаецца правіламі нашэння вайск. формы адзення, якая падзяляецца на парадную, парадна-выхадную, паўсядзённую, палявую і рабочую, а кожная з іх — на летнюю і зімовую. Права нашэння абмундзіравання вайсковага маюць ваеннаслужачыя ўзбр. сіл, ваен.-навуч. устаноў, а таксама тыя катэгорыі ваеннаслужачых, за якімі пасля звальнення ў запас ці адстаўку захавана такое права.

У.П.Рудэнка, В.А.Юшкевіч.

Да арт. Абмундзіраванне вайсковае. I. Адзенне воінаў 11—14 ст.: 1—2 — воіны Старажытнай Русі (11—12 ст.); 3 — літоўскі воін 14 ст.; 4—7 — военачальнікі Вялікага княства Літоўскага. II. Ваяводскія і павятовыя мундзіры беларускай шляхты (1780): 1 — Смаленскае ваяв.; 2 — Гарадзенскі пав.; 3 — Ашмянскі пав.; 4 — Віленскае ваяв.; 5 — Наваградскае ваяв.; 6 — Аршанскі пав.; 7 — Полацкае ваяв.; 8 — Берасцейскае ваяв. III. Адзенне войска Вялікага княства Літоўскага (1776—94): 1 — генерал-маёр; 2 — афіцэр 3-га палка пярэдняй стражы; 3 — ротмістр янычарскай харугвы Булавы вялікай; 4 — шараговы пешай гвардыі; 5 — шараговы коннай гвардыі; б — бамбардзір корпуса артылерыі; 7 — інжынер ваеннага корпуса інжынераў.
Да арт. Абмундзіраванне вайсковае. Форма адзення ваеннаслужачых Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь. Для генералаў: 1 — летняя парадна-выхадная, 2 — летняя штодзённая (акрамя авіяцыі), 3 — летняя штодзённая (авіяцыі), 4 — зімовая штодзённая, 5 — летняя штодзённая (з кашуляй), 6 — летняя палявая; для афіцэраў і прапаршчыкаў: 7 — летняя парадна-выхадная, 8 — летняя штодзённая (акрамя авіяцыі), 9 — летняя штодзённая (авіяцыі), 10 — летняя штодзённая (з курткай і пілоткай), 11 — зімовая штодзённая (з фуражкай), 12 — летняя штодзённая (з плашч-паліто), 13 — летняя штодзённая (з кашуляй), 14 — летняя палявая, 15 — зімовая палявая; для салдат, сяржантаў і курсантаў ваенных вучылішчаў: 16 — летняя парадна-выхадная, 17 — летняя палявая, 18 — зімовая палявая; для салдат і сяржантаў паветрана-дэсантных войскаў: 19 — летняя палявая; для ваеннаслужачых жанчын: 20 — летняя штодзённая (з курткай і пілоткай), 21 — летняя палявая.

т. 1, с. 31

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вясе́нне-ле́тні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вясе́нне-ле́тні вясе́нне-ле́тняя вясе́нне-ле́тняе вясе́нне-ле́тнія
Р. вясе́нне-ле́тняга вясе́нне-ле́тняй
вясе́нне-ле́тняе		 вясе́нне-ле́тняга вясе́нне-ле́тніх
Д. вясе́нне-ле́тняму вясе́нне-ле́тняй вясе́нне-ле́тняму вясе́нне-ле́тнім
В. вясе́нне-ле́тні (неадуш.)
вясе́нне-ле́тняга (адуш.)		 вясе́нне-ле́тнюю вясе́нне-ле́тняе вясе́нне-ле́тнія (неадуш.)
вясе́нне-ле́тніх (адуш.)
Т. вясе́нне-ле́тнім вясе́нне-ле́тняй
вясе́нне-ле́тняю		 вясе́нне-ле́тнім вясе́нне-ле́тнімі
М. вясе́нне-ле́тнім вясе́нне-ле́тняй вясе́нне-ле́тнім вясе́нне-ле́тніх

Крыніцы: piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вясно́ва-ле́тні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вясно́ва-ле́тні вясно́ва-ле́тняя вясно́ва-ле́тняе вясно́ва-ле́тнія
Р. вясно́ва-ле́тняга вясно́ва-ле́тняй
вясно́ва-ле́тняе		 вясно́ва-ле́тняга вясно́ва-ле́тніх
Д. вясно́ва-ле́тняму вясно́ва-ле́тняй вясно́ва-ле́тняму вясно́ва-ле́тнім
В. вясно́ва-ле́тні (неадуш.)
вясно́ва-ле́тняга (адуш.)		 вясно́ва-ле́тнюю вясно́ва-ле́тняе вясно́ва-ле́тнія (неадуш.)
вясно́ва-ле́тніх (адуш.)
Т. вясно́ва-ле́тнім вясно́ва-ле́тняй
вясно́ва-ле́тняю		 вясно́ва-ле́тнім вясно́ва-ле́тнімі
М. вясно́ва-ле́тнім вясно́ва-ле́тняй вясно́ва-ле́тнім вясно́ва-ле́тніх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Sómmerkleid

n -(e)s, -er ле́тняя суке́нка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

summertime

[ˈsʌmərtaɪm]

n.

ле́тняя пара́, ле́та n.

•

- in the summertime of life

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

зы́каўка, ‑і, ДМ ‑каўцы; Р мн. ‑кавак; ж.

Разм. Зеленаватая летняя муха з балючым укусам. Зыкаўка напала на каня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́тні ​1, ‑яя, ‑яе.

Які мае адносіны да лета; звязаны з летам, адбываецца летам. Летняя раніца. Летнія канікулы. Летнія дажджы. □ Летні дзень год корміць. Прыказка. // Які выкарыстоўваецца летам; прызначаны для лета. Летні кінатэатр. □ На .. [настаўніку] было халоднае паліто і летняя шапка. Колас.

ле́тні ​2, ‑яя, ‑яе.

Разм. Цеплаваты, хатняй тэмпературы, крыху падагрэты (звычайна пра ваду). Мыцца летняй вадою.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)