Ртутная падманка, гл. Кінавар

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

cynober, ~ru

cynob|er

м. кінавар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

вермільён

(фр. vermillon)

кінавар або ярка-чырвоная кінаварная фарба.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

rtęciowy

rtęciow|y

ртутны;

blenda ~a — кінавар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Zinnóber

m -s кінава́р (мінерал, фарба)

2) разм. лухта́, абы-што́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

кармі́н

(фр. carmin, ад ар. kirmiz = барвовы + лац. minium = кінавар)

ярка-чырвоная фарба, якая здабываецца з насякомага кашанілі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мініяцюры́ст

(фр. miniaturiste, ад лац. minium = кінавар, сурык)

1) мастак, які малюе мініяцюры;

2) аўтар кароткіх літаратурных або музычных твораў (мініяцюр 3).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АЛЬМАДЭ́Н

(Almaden),

ртутнае радовішча ў Іспаніі, самае вял. ў свеце і унікальнае па якасці руды. Распрацоўваецца з 1-га тыс. да н.э. Руды — кварцыты ў ніжнепалеазойскіх сланцах, маюць у сабе кінавар і самародную ртуць (да ​1/20). У 1980-я г. здабыча ў межах 1,2—2 тыс. т металу. Запасы ацэньваюцца ў 250 тыс. т. Здабыча вядзецца ў глыбокіх шахтах. Самародная ртуць, якая сцякае ў ачышчальныя вырабаткі, збіраецца асобна.

т. 1, с. 278

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АПТЫ́ЧНАЯ АКТЫ́ЎНАСЦЬ,

здольнасць актыўнага асяроддзя выклікаць вярчэнне плоскасці палярызацыі святла, што праз яго праходзіць. Натуральная аптычная актыўнасць абумоўлена несіметрычнай будовай малекул рэчываў (цукар, камфора, вінная кіслата і інш.; гл. Аптычная ізамерыя) або выклікана спецыфічнай арыентацыяй малекул (іонаў) у элементарных ячэйках крышталёў (кварц, кінавар і інш.). Крышталі такіх рэчываў не маюць пунктаў, восяў і плоскасцяў сіметрыі, заўсёды існуюць у 2 люстраных формах — правай і левай (гл. Энантыямарфізм). Штучная аптычная актыўнасць выяўляецца ў выніку вонкавых уздзеянняў, напр., магн. поля (гл. Фарадэя эфект). Аптычная актыўнасць вымяраецца з дапамогай палярыметраў, цукрамераў, спектрапалярыметраў і інш. На аснове аптычнай актыўнасці ў малекулярнай фізіцы і хіміі распрацаваны метады даследавання прасторавай структуры малекул, палімераў, крышталёў, унутры- і міжмалекулярных узаемадзеянняў.

т. 1, с. 437

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мініяцю́ра

(іт. miniatura, ад лац. minium = кінавар, сурык)

1) каляровы малюнак або размаляваная загалоўная літара ў старажытных рукапісах, кнігах;

2) невялікая карціна або партрэт тонкай работы на паперы, метале, фарфоры і інш.;

3) мастацкі твор малой формы (напр. літаратурная м., вакальная м.);

4) перан. што-н. вельмі маленькае.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)