Куко́ль 1 ’травяністая расліна сямейства гваздзіковых, Agrostemma L.’ (ТСБМ, Кіс., Шат., ТС, Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Мал., Яруш., Сцяшк.). Укр. кукіль, рус. куколь, балг. къкъл, серб.-харв. ку́кољ, славен. kókolj, польск. kąkol, чэш. konkol, славац. kúkoľ, в.-луж. kukel, н.-луж. kukel, палаб. kǫchüol. Прасл. kǫkolь адпавядае літ. kañkalas ’званочак’ (літ. kañkalijos), ’званочак (кветка)’ (Бернекер, 539; Махэк, Recherches, 71). Расліна названа так па кветках, якія маюць форму званочкаў. Больш новая этымалогія Махэка (Jména rostl., 77) вельмі ненадзейная (kǫkol‑ < kolkol‑ < *lolkol‑: ням. Lolch ’кукаль’); ст.-в.-ням. lolli запазычана з лац. lolium, а канцавы зычны ўзнік з йота ў с.-в.-ням. lulche, таму сувязі з kǫkolъ няма (параўн. Клюге, 445).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гу́галь, ‑ю, м.

Абл. Куколь. Трыпутнікам, гугалем і мышыным гарошкам парасла высокая мяжа. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зязю́ля, -і, мн. -і, -зю́ль, ж.

Лясная пералётная птушка, якая звычайна не ўе гнязда і кладзе яйкі ў чужыя гнёзды.

|| прым. зязю́лін, -а, -ы.

З. лён (назва расліны сямейства гваздзіковых; куколь).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Тугаль ‘куколь звычайны, Agrostemma githago L.’ (Кіс.). Параўн. гугаль, куколь (гл.), спарадычны пераход ку > ту ў кушэтка > тушэтка, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

corn cockle

Bot. куко́ль -ю m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Кукалёвы ’светла-фіялетавы’ (Сцяшк. Сл.). Да куколь (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ко́нкуль ’куколь’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. польск. kąkol ’тс’ (там жа, 2, 499). Запазычанне з польскай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фашы́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фашызму, фашыста. Фашысцкі рэжым. □ Ад восені хат у Лядах не было: іх папалілі фашысцкія карнікі. Брыль. І крышацца танкі Фашысцкія ў соль, І падае вораг, Як горкі куколь. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

археафі́ты

(ад археа- + -фіты)

віды раслін, вядомыя па археалагічных знаходках як пустазелле яшчэ з дагістарычных часоў (напр. куколь, васілёк).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

kąkol, ~u

м. бат. куколь, жыцік (Agrostemma githago L.)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)