Марцэля ’жанчына лёгкіх паводзін’ (клец., Нар. лекс.), ’непрыемная жанчына’ (капыл., Нар. словатв.). Да марцава́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Натомес ’на тое месца’ (клец., Бел. дыял., 134). З *нато‑ мес(ца), гл. папярэдняе слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мацыя́, мацая́, моцоя́, мыцыя́ ’моц, трываласць’ (Нас.), ’сіла, здароўе’ (Юрч.), ’важнасць’ (Сцяшк.), ’недатыкальная, важная асоба’ (Прабл. філал.; Абабурка, Лінгв. дасл., 6; КТС — Цішка Гартны), ’задавака’ (клец., Нар. лекс.), ’зухаваты, фанабэрысты чалавек’ (капыл., нясв., клец., КЭС). Абстрактны назоўнік, утвораны ад моц (гл.) пры дапамозе суфікса ‑(ц)ыя, параўн. драг. стыдо́цыя ’сорам’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жаўткі́ ’ўнутраныя органы (ныркі, печань, кішэчнік, страўнік)’ (клец., Нар. лекс., 207). Відаць, перанос ад жаўток ’унутраная часціна яйка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ла́хты ’зношанае, парванае адзенне, скамечанае і бруднае’, ’манаткі’ (клец., Нар. лекс.). У выніку кантамінацыі лахі і латы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нестро́пця ’няўмека’ (клец., Нар. лекс.). Да троп (гл.), параўн. збіцца з тропу ’памыліцца’, biaz rostrapu и hatavie ’неразвіты’ (Варл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лахтадры́на ’нячыстае і зношанае адзенне’, ’жанчына, якая апранаецца абы-як’ (клец., Нар. лекс.) — кантамінацыя лексем лахта(ніна) і лахудра(‑ына).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тарара́йка ’таратайка’ (клец., Нар. лекс.). Аналагічна да таратайка (гл.) пад уплывам папярэдняга слова, параўн. тарарай, калёсы, тарарай (гом., Рам. 8–9).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матыля́цца ’матляцца’, ’танцаваць (толькі ў адзін бок)’ (клец., Жыв. сл.), матыля́ць ’біць, узмахваючы’ (Нас.), ’махаць’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Да матляць < мата́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мэрам ’нібы, быццам’ (Гарэц., КТСДунін–Марцінкевіч, Цішка Гартны), ’у большасці’ (капыл., нясв., клец.). Ад ням. mehr ’болей’ (Абабурка, Лінгв. дасл., 7).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)