штэ́кер

(ням. Stecker)

металічны кантактны стрыжань, які служыць аднаполюснай вілкай штэпсельнага (гл. штэпсель) злучэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фаты́чны

(ад гр. phathos = сказаны);

фатычнае маўленне — кантактны від маўлення, гаварэнне з мэтай падтрымання кантакту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трале́й

(англ. trolley)

кантактны провад, па якім электрычны ток паступае ў цягавыя рухавікі электратранспарту, напр. трамваяў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

штэ́кер

(ням. Stecker)

металічны кантактны стрыжань, які служыць аднаполюснай вілкай штэпсельнага (гл. штэпсель) злучэння.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

social [ˈsəʊʃl] adj.

1. сацыя́льны, грама́дскі;

a social order/system грама́дскі лад

2. све́цкі;

He leads a very social life. Ён часта бывае на людзях.

3. камуніка́бельны, канта́ктны, прыя́зны, тавары́скі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

конта́ктный спец. канта́ктны, канта́ктавы;

конта́ктное вещество́ хим. канта́ктавае рэ́чыва;

конта́ктное электри́чество эл. канта́ктавая электры́чнасць;

конта́ктная ассимиля́ция лингв. канта́ктная асіміля́цыя;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

kontaktowy

kontaktow|y

кантактны; кантактавы;

soczewki (szkła) ~e — кантактныя лінзы;

lokal ~y — кватэра для сустрэч

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АЛЕРГІ́ЧНЫЯ ХВАРО́БЫ, алергозы,

група захворванняў, выкліканых імуннай рэакцыяй арганізма на экзагенныя (вонкавыя) алергены. Залежаць ад умоў, якія спрыяюць уздзеянню алергена на арганізм, а таксама ад спадчыннай схільнасці арганізма рэагаваць на алергены (выпрацоўваць асобныя антыцелы — рэагіны). У развіцці алергічных хвароб стадыя сенсібілізацыі змяняецца стадыяй клінічных праяўленняў: ацёк слізістых абалонак, скуры, падскурнай клятчаткі, раздражненне нерв. канчаткаў, спазмы гладкай мускулатуры, гіперфункцыя экзакрынных залозаў; у крыві выяўляецца зазінафілія; характэрна абарачальнасць тканкавых змен. Пры агульных рэакцыях (анафілактычны шок) магчымы смяротны зыход. Да алергічных хвароб адносяцца: бранхіяльная астма, сенная ліхаманка, крапіўніца, ацёк Квінке, алергічны рыніт, атыпічны і кантактны дэрматыты, лек. і харч. алергія, сываратачная хвароба, анафілактычны шок. Асобную групу складаюць аўтаалергічныя хваробы (гл. Аўтаалергія). Метады лячэння спецыфічныя (спыненне кантактаў з алергенамі, выпрацоўка антыалергічнага імунітэту) і неспецыфічныя (лячэнне лек. прэпаратамі).

Літ.:

Соколова Т. С., Рошаль Н.И. Аллергические заболевания. Л., 1990;

Пыцкий В.И., Адрианова Н.В., Артомасова А.В. Аллергические заболевания. 2 изд. М., 1991.

М.Ф.Сарока.

т. 1, с. 247

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

contact

[ˈkɑ:ntækt]

1.

n.

1) сутыка́ньне n., канта́кт -у m.

to be in contact — сутыка́цца, быць у канта́кце

to come into contact —

а) сутыкну́цца

б) увайсьці́ ў канта́кт

2)

а) су́вязь f., знаёмства n.

б) кары́сныя знаёмствы

в) сувязны́ -о́га m. (асо́ба)

3) Electr.

а) спалучэ́ньне

to make (to break) contact — улучы́ць (вы́лучыць) ток

б) лу́чнік, уключа́льнік -а m. (электры́чны)

2.

adj.

канта́ктны, датыка́льны, сувязны́

3.

v.t.

спалуча́ць, сутыка́ць

4.

v.i.

1) сутыка́цца

2) нала́джваць су́вязь

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Сустрака́ць ’ісці насустрач, вітаць’ (Нас., Ласт., Яруш., Некр. і Байк., Касп., Шн. 2, Шат., Сл. ПЗБ), сюды ж сустрака́нне ’сустрэча’ (Юрч. Вытв.), параўн. рус. пск. сустрекать ’тс’, стараж.-рус. сустрѣкати ’тс’. Фанетычна да стрэць (гл.); к замест ч, параўн. сустрача́ць (Ласт., Сл. ПЗБ, Сержп. Прымхі), сустрэча́ць ’тс’ (ТС), тлумачыцца развіццём прасл. *tj > kʼ з наступным зацвярдзеннем, характэрным для часткі праславянскіх дыялектаў, пераважна т. зв. старажытнакрывіцкаму; гл. Нікалаеў, Балто-слав. иссл., 1988, 133–135; Залізняк, Слав. языкозн., X, 167. Параўн., аднак, аналагічнае развіццё ў т. зв. старажытнарадзімічскім рэгіёне: сустрэка́ть і сустрэча́ть ’тс’ (Растарг.), а таксама стракаць ’тс’ (гл.), што, магчыма, сведчыць пра старыя сувязі з заходнеславянскімі мовамі. Менш верагодна другаснае развіццё ч > к у выніку уніфікацыі асноў, як мяркуе Фасмер (3, 810) і іншыя, параўн. Палякоў, Slavistica Vilnensis, 1997, 190. Іванаў (Слав. языкозн., XIV, 263) бачыць тут працяг трансфармацыі t — l у k — l, параўн. соустрѣкле ’ён сустрэў’ (Пскоўскі летапіс XV ст.), што адпавядае [sustrēkal] з першапачатковага *rēt‑, адкуль сустракаць як паўднёвы працяг формы (Шавялёў, Prehistory, 371). Векслер (Гіст., 102) бачыць у беларускім слове кантактны ўплыў суседняй пскоўскай гаворкі або балцкіх моў. Сюды ж сустрэ́к: бягом к яму на сустрэк (Сержп. Прымхі) пры звычайным су́страч, укр. зу́стріч, зустрі́ч ’сустрэча’, рус. дыял. су́стреч, серб. дыял. сусрет і пад. (< *sъ‑rět‑, гл. ESSJ SG, 1, 255–256).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)