policyjny

policyjn|y

паліцэйскі;

godzina ~a — каменданцкая гадзіна

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

каменда́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Начальнік войск крэпасці або ўмацаванага раёна.

2. Вайсковы начальнік, які наглядае за дысцыплінай, парадкам і правільным нясеннем службы ў гарнізоне.

К. горада.

К. лагера.

3. Асоба, адказная за які-н. грамадскі будынак.

К. інтэрната.

|| прым. каменда́нцкі, -ая, -ае.

○

Каменданцкая гадзіна — забарона без спецыяльнага дазволу з’яўляцца на вуліцы населенага пункта ў пэўны час пры аб’яўленні ваеннага або асаднага становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

га́дзіна, ‑ы, ж.

1. Тое, што і гадзюка (у 1 знач.). Гадзіна раз са скуры лезе, а здраднік кожны дзень. З нар.

2. Разм. лаянк. Тое, што і гадзюка (у 2 знач.). — Гэта ён! — пачуўся голас зверху. — Гамрэкелі, сабака! Папаўся, злодзей, шакал, гадзіна! Самуйлёнак.

гадзі́на, ‑ы, ж.

1. Адзінка вымярэння часу, якая раўняецца 1/24 сутак і складаецца з 60 мінут або 3600 секунд. Бачыў я нястомную і нялёгкую працу, якой напоўнены ўсе дваццаць чатыры гадзіны.. дня [пагранічнікаў]. Брыль.

2. Адзінка часу ў 60 мінут, якую адлічваюць ад поўдня ці ад сярэдзіны ночы. Гадзіна ночы. □ У райком Даніла прыйшоў прыблізна а палове другой гадзіны дня. Кавалёў. // Сігнал, якім перадаецца гэта мера часу. Куранты прабілі дванаццаць гадзін.

3. Прамежак часу, які адводзіцца на ўрок, лекцыю і займае з перапынкам 60 мінут. Гадзіны паўтарэння вучэбнага матэрыялу. // толькі мн. (га́дзіны, ‑дзін). Педагагічныя заняткі, лекцыі (пра нагрузку выкладчыкаў). Мець гадзіны ў інстытуце. Вычытаць гадзіны.

4. з азначэннем. Пэўны момант у жыцці чалавека; пара, час. Вольная гадзіна. У гадзіны заняткаў. □ Гуляй дзяціна: твая гадзіна! З нар. // толькі адз.; каго-чаго або чыя. Кніжн. Вызначаны, устаноўлены тэрмін. Прабіла гадзіна помсты. Адважна ідзіце ў бой. Танк.

•••

Гадзіны пік — час найвышэйшага напружання ў рабоце транспарту, электрастанцыі і пад.

Каменданцкая гадзіна — забарона без спецыяльнага дазволу з’яўляцца на вуліцы паселенага пункта ў пэўны час пры аб’яўленні ваеннага або асаднага становішча.

Мёртвая гадзіна — адпачынак пасля абеду ў лячэбных, дзіцячых установах і інш.

Апошняя (смяротная) гадзіна — смерць.

Гадзіна ў гадзіну — дакладна, у вызначаны тэрмін.

З гадзіны на гадзіну — вось-вось, у кожны момант.

Не па днях, а па гадзінах — вельмі хутка (расці, развівацца і пад.).

Цэлая (бітая) гадзіна — доўгі час, больш гадзіны.

Чорная (ліхая) гадзіна — цяжкі час.

Шэрая (шарая) гадзіна — змрок вечарам пасля захаду сонца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

godzina

godzin|a

ж.

1. гадзіна;

w ~ę — на працягу гадзіны;

co ~ę — штогадзіны; штогадзінна;

pół ~y — поўгадзіны;

przed ~ę — гадзіну таму;

za ~ę — праз гадзіну;

~a lekcyjna — акадэмічная гадзіна;

2. час; пара;

~y służbowe — службовыя гадзіны;

~y nadliczbowe — звышурочныя гадзіны;

~y otwarcia (urzędowania, pracy) — працоўны час;

~a odjazdu (przyjazdu) — час ад’езду (прыезду);

która [jest] godzina? — колькі часу?;

na czarną ~ę — на чорны дзень;

~a policyjna — каменданцкая гадзіна;

wybiła ostatnia ~a — прабіла апошняя гадзіна

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гадзі́на ж.

1. час м.;

дзве ~ны — два часа́;

а дзявя́тай ~не — в де́вять часо́в;

ён мог ~намі раска́зваць пра сябе́ — он мог часа́ми расска́зывать о себе́;

като́рая (яка́я) г.? — кото́рый час?;

2. (неопределённый промежуток времени) часо́к м.;

засну́ць на яку́ю ~ну — усну́ть на часо́к;

3.: ад ~ны, па ~нах поча́сно; поча́сный, почасово́й;

апла́та ад ~ны (па ~нах) — поча́сная (почасова́я) опла́та;

○ ~ны пік — часы́ пик;

каменда́нцкая г. — коменда́нтский час;

◊ ша́рая г. — су́мерки (вече́рние);

чо́рная (ліха́я) г. — чёрный день; лиха́я годи́на; тру́дные времена́;

апо́шняя г. — после́дний час;

цэ́лая (до́брая) г. — би́тый час;

не па днях, а па ~нах — не по дням, а по часа́м;

з ~ны на ~ну — с ча́су на час;

праз ~ну па ча́йнай лы́жцы — че́рез час по ча́йной ло́жке;

з ко́жнай ~най — час от часу;

калі́ф на ~ну — кали́ф на час

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)