тампана́ж, ‑у, м.

Спец. Запаўненне цэментам трэшчын, расколін у горных пародах, каб прадухіліць прасочванне вады з іх у буравыя свідравіны.

[Фр. tamponnage.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

восполне́ние папаўне́нне, -ння ср., запаўне́нне, -ння ср.; дапаўне́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

wypełnienie

н.

1. напаўненне; запаўненне;

2. выкананне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

наполне́ние напаўне́нне, -ння ср.; запаўне́нне, -ння ср.; наліва́нне, -ння ср.; см. наполня́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запру́живание

1. зага́чванне, -ння ср.; запру́джванне, -ння ср.;

2. запаўне́нне, -ння ср.; см. запру́живать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тампана́ж

(фр. tamponnage, ад tampon = тампон)

запаўненне цэментам трэшчын у горных пародах, каб прадухіліць прасочванне вады з іх у буравыя свідравіны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бітумініза́цыя

(ад бітумы)

1) запаўненне трэшчын у грунтах і горных пародах расплаўленымі прыроднымі бітумамі;

2) разбурэнне арганічных рэчываў, у выніку якога ў іх павялічваецца колькасць вугляроду і ўтвараюцца парафіны і нафтэны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

наводне́ние ср.

1. (паводок) паво́дка, -кі ж.;

по́мощь пострада́вшим от наводне́ния дапамо́га пацярпе́лым ад паво́дкі;

2. (действие) затапле́нне, -ння ср.; заліва́нне, -ння ср.; напаўне́нне, -ння ср., запаўне́нне, -ння ср.; навадне́нне, -ння ср.; см. наводня́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дапаўне́нне н.

1. (большае запаўненне) Áuffüllung f -, -en; Vóllfüllen n -s, -;

2. (дадатак) Náchtrag m -(e)s, -träge; Ergänzung f -, -en;

у дапаўне́нне ergänzend; als Náchtrag;

3. (даданы член сказа) Ergänzung f -, -en; Objékt n -(e)s, -e;

прамо́е дапаўне́нне diréktes Objékt;

уско́снае дапаўне́нне índirektes Objékt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ВЫ́РАДЖАНЫ ГАЗ,

квантавы газ, уласцівасці якога істотна адрозніваюцца ад уласцівасцей класічнага газу пры пэўных умовах. Гэта абумоўлена тоеснасцю аднолькавых часціц у квантавай механіцы (гл. Тоеснасці прынцып). Запаўненне часціцамі магчымых узроўняў энергіі залежыць ад наяўнасці на зададзеным узроўні інш. часціц. Таму залежнасць цеплаёмістасці і ціску выраджанага газу адрозніваецца ад ідэальнага класічнага газу; інакш выражаюцца патэнцыялы тэрмадынамічныя і інш. параметры.

Выраджаны газ існуе пры т-рах, меншых за тэмпературу выраджэння. Уплыў тоеснасці часціц больш істотны, пры меншай адлегласці паміж імі ў параўнанні з даўжынёй хвалі дэ Бройля. Т-ра выраджэння, што вызначае меры прыдатнасці класічнай тэорыі, вышэйшая пры меншай масе часціц газу і большай іх канцэнтрацыі. Напр., т-ра выраджэння электроннага газу ў металах каля 10000 К і таму гэты газ выраджаны пры ўсіх т-рах, пры якіх метал застаецца ў цвёрдым стане. Гл. таксама Квантавая вадкасць, Бозе-газ, Фермі-газ.

П.С.Габец.

т. 4, с. 319

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)