жу́к

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. жу́к жукі́
Р. жука́ жуко́ў
Д. жуку́ жука́м
В. жука́ жуко́ў
Т. жуко́м жука́мі
М. жуку́ жука́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зашавялі́цца, -вялю́ся, -ве́лішся, -ве́ліцца; зак.

1. Пачаць шавяліцца, прыйсці ў рух.

Лісце на дрэвах зашавялілася.

2. Пачаць мітусліва рухацца.

У кучы гною зашавяліліся жукі.

3. Праявіць актыўнасць.

Народ зашавяліўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

згубі́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

Той, хто губіць, загубіў каго-, што-н.

Жукі-караеды — згубіцелі лесу.

|| ж. згубі́целька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек.

|| прым. згубі́цельскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Бронзаўкі (жукі) 2/403

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Чарнацелкі (жукі) 11/82

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Хрушчакі мучныя (жукі) 11/82

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Хрушчы (жукі) 11/82—83

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Цвердакрылыя 4/423, гл. Жукі

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Жужа́к ’вялікая муха, якая кусае летам скаціну’ (черв., Нар. лекс., 63), ’авадзень’, ’хрушч’, ’гнаявік’, ’вадзяны жук’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. рус. том. жужг ’жук’, перм. жужга ’гнаявік’, цюмен., табол. ’жукі’. Утворана з суфіксам ‑ак ад асновы дзеяслова жужэць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фырча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.

Разм. Тое, што і фыркаць (у 2 знач.). «Казёл» фырчаў, падскакваў. У ветравое шкло, што спераду, стукалі чорныя жукі. Пташнікаў. Бабка сядзіць на лаўцы і ціха фырчыць верацяном. Каліна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)