жывы́

1. в разн. знач. живо́й;

пе́рад вачы́ма, як ж., паўста́ў во́браз — пе́ред глаза́ми, как живо́й, встал о́браз;

дрэ́вы стая́лі жыво́й сцяно́й — дере́вья стоя́ли живо́й стено́й;

жыва́я прыро́да — жива́я приро́да;

жывы́я во́чы — живы́е глаза́;

жыва́я гу́таркаживо́й разгово́р;

жыва́я спра́ва — живо́е де́ло;

2. грам. одушевлённый;

жывы́я прадме́ты — одушевлённые предме́ты;

жыво́е срэ́брауст. ртуть;

жыва́я сі́ла — жива́я си́ла;

жыва́я вага́живо́й вес;

жыва́я мо́важиво́й язы́к;

ж. тава́рживо́й това́р;

жывы́я кве́ткі — живы́е цветы́;

ж. інвента́рживо́й инвента́рь;

ж. куто́кживо́й уголо́к;

браць (забра́ць) за жыво́е — брать (забра́ть) за живо́е;

жыво́га ме́сца няма́ — живо́го ме́ста нет;

на жыву́ю ні́тку — на живу́ю ни́тку;

ні адно́й жыво́й душы́ — ни одно́й живо́й души́;

ж. і здаро́вы — здрав и невреди́м;

па жывы́м рэ́заць — по живо́му ре́зать;

жыва́я су́вязь — жива́я связь;

ні ж. ні мёртвы — ни жив ни мёртв;

жыва́я вада́фольк. жива́я вода́;

жывы́я мо́шчы — живы́е мо́щи;

жыва́я капе́йка — жива́я копе́йка;

жыва́я чарга́ — жива́я о́чередь;

ж. трупживо́й труп;

жыва́я ра́на — жива́я ра́на;

жыво́е сло́ва — живо́е сло́во;

жыво́му наўме́ жыво́епогов. живо́й о живо́м ду́мает

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

одушевлённый

1. адушаўлёны; (живой) жывы́;

2. уст. (исполненный воодушевления) натхнёны;

3. грам. адушаўлёны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Melior est canis vivus leone mortuo

Жывы сабака лепш за мёртвага льва.

Живой пёс лучше мёртвого льва.

Гл.: Est avis...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Жывы́. Рус. живо́й, укр. живи́й, польск. żywy, в.-луж. žiwy, н.-луж. žywy, палаб. zaivĕ, чэш., славац. živý, славен. žȋv, серб.-харв. жи̑в, балг., макед. жив ’жывы’. Ст.-слав. живъ ’жывы’. Ст.-рус. живый ’тс’. Літ. gývas, лат. dzîvs, лац. vivus, кімр. biw, ст.-інд. jīvá‑, ст.-іран. ǰīva‑ ’жывы’. І.‑е. *g​ī​‑o‑s працягвае корань *g​uī, падоўжаны праз u. Покарны, 1, 467, Траўтман, 76; Фасмер, 2, 51–52; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 289; Булахаў, Гіст. прым., 3, 76–77. Гл. жыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бо́йкі в разн. знач. бо́йкий, оживлённый; ре́звый; рети́вый; (подвижный, проворный — ещё) пры́ткий, живо́й;

б. хло́пец — бо́йкий (рети́вый, пры́ткий, живо́й) па́рень;

б. на язы́к — бо́йкий (пры́ткий) на язы́к;

~кае ме́сца — бо́йкое (оживлённое) ме́сто;

~кая гаво́рка — бо́йкий (оживлённый) разгово́р;

~кае пяро́ — бо́йкое перо́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

инвента́рь

1. інвента́р, -ру́ м.;

живо́й инвента́рь (скот) жывы́ інвента́р;

мёртвый инвента́рь (орудия производства) мёртвы інвента́р;

2. ист. інвента́р, -ра́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жи́вость

1. жы́васць, -ці ж.;

2. (подвижность) жва́васць, -ці ж.; руха́васць, -ці ж.;

3. (выразительность) выра́знасць, -ці ж., я́ркасць, -ці ж.; см. живо́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трапяткі́

1. тре́петный; (мелькающий — ещё) мерца́ющий;

о́е святло́ ме́сяца — тре́петный (мерца́ющий) свет луны́;

2. разг. живо́й, ре́звый;

т. конь — жива́я (ре́звая) ло́шадь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жва́вы

1. живо́й; оживлённый;

~вае дзіця́живо́й ребёнок;

~вая гу́тарка — жива́я (оживлённая) бесе́да;

~выя во́чы — живы́е глаза́;

2. (лёгкий в движениях) ре́звый;

~выя ко́ні — ре́звые ло́шади;

3. (быстрый и ловкий) прово́рный; расторо́пный; пры́ткий; (бойкий — ещё) шу́стрый;

ж. хло́пец — прово́рный (расторо́пный, шу́стрый) па́рень;

4. охот. рыскли́вый;

ж. саба́ка — рыскли́вая соба́ка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

существо́ ср.

1. (сущность) су́тнасць, -ці ж.;

говори́ть по существу вопро́са гавары́ць па су́тнасці пыта́ння;

2. (живой организм) істо́та, -ты ж., стварэ́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)