жгу́цік, -а, мн. -і, -аў м.

1. гл. жгут.

2. Орган руху ў прасцейшых арганізмаў, які мае выгляд тонкай ніці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паво́йнік

‘жгут з тонкіх галін; намітка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. паво́йнік паво́йнікі
Р. паво́йніка паво́йнікаў
Д. паво́йніку паво́йнікам
В. паво́йнік паво́йнікі
Т. паво́йнікам паво́йнікамі
М. паво́йніку паво́йніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жгу́цік, ‑а, м.

1. Памянш. да жгут.

2. Ніцепадобны выраст на целе прасцейшых арганізмаў, які служыць органам руху.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Жгур ’матуз’ (Жд. 2.). Паводле Варбат (Этимология русских диалектных слов, Свердловск, 1978, 6), роднаснае жгут (і рус. дыял. жгуль), але ўтворанае з іншым суфіксам ‑р‑. Гэта, аднак, азначала б надта старажытны характар гэтага рэдкага мясцовага слова. Больш верагодна кантамінацыя жгут — шнур з блізкімі значэннямі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жбунт ’звязка, скрутак’ (КСТ). Кантамінацыя жмут 1 (гл.), жгут і бунт 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паво́йнік ​1, ‑у, м.

Травяністая або кустовая расліна сямейства казяльцовых.

паво́йнік ​2, ‑а, м.

Спец. Жгут з тонкіх галін, накшталт перавясла, якім змацоўваюць бярвёны плыта. Вада шумна клекатала ў тоўстых павойніках. Савіцкі.

паво́йнік ​3, ‑а, м.

Даўні жаночы галаўны ўбор; намітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

uciskowy

uciskow|y

які прыціскае;

opaska ~a мед. жгут

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

шнур, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Кручаная ці вітая тонкая вяроўка.

Нацягнуць ш. з адвесам.

2. Электрычны провад, які складаецца з некалькіх ізаляваных жыл.

3. Вогнеправодны жгут, які перадае іскру выбуховаму рэчыву (спец.).

Дэтануючы ш.

4. Чарада (птушак); шэраг аднародных прадметаў, размешчаных адзін за адным.

Паляцеў ш. гусей.

Цягнуцца шнурам фурманкі.

5. Вузкая палоска зямлі.

Араць свой ш.

|| прым. шнуравы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Жгуто́к ’вяроўка’ (Касп.). Ад жгут (гл.) з суфіксам ‑ок (гл.) (Сцяцко, Афікс. наз., 168) і пэўнымі семантычнымі зрухамі ў адносінах да зыходнай формы (як лакаток ’падлакотнік’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перавя́сла, ‑а, н.

1. Саламяны жгут для звязвання снапоў, кулёў і пад. Андрэй і Іван граблямі скручвалі радкі вылежалага лёну, рабілі з іх вялізныя пукі, а Алена круціла доўгія перавяслы і звязвала тыя пукі. Чарнышэвіч. Бабы не паспявалі круціць перавяслы і вязаць следам за .. [жняяркаю] снапы. Васілевіч.

2. Звязка, вясло. [Званар] бразгаў цэлым перавяслам ключоў у руцэ, а следам ішлі Іван і ягоны швагер. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)