дзяк (род. дзяка́) м.
1. ист. дьяк;
2. дьяк, понома́рь, дьячо́к;
◊ поп саграшы́ў, а дзяка́ ве́шаюць — погов. с больно́й головы́ на здоро́вую
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дьяк
1. ист. дзяк, род. дзяка́ м.;
2. см. дьячо́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
приче́тник церк. псало́мшчык, -ка м., дзяк, род. дзяка́ м., дзячо́к, -чка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
свяшчэннаслужы́цель, ‑я, м.
1. Асоба, якая адпраўляе набажэнства. Свяшчэннаслужыцелі робяць выгляд, што яны не заўважаюць божай няпамятлівасці. «Полымя».
2. Назва служыцеляў рэлігійнага культу (дзяка, свяшчэнніка, епіскапа) у праваслаўнай царкве.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поп, папа, м.
Разм. Свяшчэннік. Заборцаўскі поп накіраваўся на цвінтар, каб пачаць раннюю службу. Колас. Поп саграшыў, а дзяка вешаюць. Прыказка.
•••
На папа (ставіць, паставіць і пад.) — стаўма, вертыкальна.
Шалёны поп хрысціў каго — пра неўраўнаважанага, схільнага да неабдуманых учынкаў чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саграшы́ць сов.
1. согреши́ть;
2. (допустить ошибку) погреши́ть;
◊ поп ~шы́ў, а дзяка́ ве́шаюць — погов. с больно́й головы́ на здоро́вую
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расстры́гчы, ‑стрыгу, ‑стрыжэш, ‑стрыжэ; ‑стрыжом, ‑стрыжаце, ‑стрыгуць; пр. расстрыг, ‑ла; зак., каго-што.
Пазбавіць духоўнага сану або манаства. Перш чым стаць настаўнікам у нашай Рагазінскай школе, Мірон Нічыпаравіч быў за дзяка ў Цалуйкаўскай царкве. А потым нешта не дагадзіў нейкаму благачыннаму, дык той яго расстрыг. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́месь, ‑і, ж.
1. Мешаніна розных рэчываў, элементаў, прадметаў. [Паўлік] стаў разбірацца, якая ж гэта сумесь, колькі тут культур. Выцягваючы па сцяблінцы, ён набраў і вікі, і гароху, і сырадэлі, і лубіну, і аўса, і ячменю, і бобу, і нават сланечніку. Дуброўскі. З сумесі цукру і патакі .. атрымліваюць цукрова-патачны сіроп. Рунец. // Прадукт, які атрымліваецца змешваннем якіх‑н. рэчываў. Аргана-мінеральныя сумесі. □ Мы падпальвалі .. [танкі] бутэлькамі з гаручай сумессю, падрывалі гранатамі. Хомчанка.
2. Спалучэнне чаго‑н. рознага, разнароднага. Сумесь урачыстай біблейскай мовы з бытавымі вобразамі надае ўроку дзяка цікавы камічны эфект. Шкраба. Хата сустрэла [Рыбака і Сотнікава] затхлаю сумессю пахаў і — цеплынёй. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапра́віць 1, ‑праўлю, ‑правіш, ‑правіць; зак., што.
1. Унесці якія‑н. змены, паправіць недахопы, памылкі ў чым‑н. Пераправіць лічбу «1» на «і». □ Сп’яна ахрысцілі кумы хлапчука Не бацькаўскім імем, а нейкім Панасам; Агледзеўшыся, пабрылі да дзяка, Ды нельга было пераправіць па часе. Танк. — Сыны [пана] не хацелі аддаць луг сялу, падкупілі каморнікаў, і тыя пераправілі планы. Якімовіч.
2. Змяняючы, выпраўляючы недахопы, памылкі, паправіць усё, многае. Пераправіць усе запісы.
перапра́віць 2, ‑праўлю, ‑правіш, ‑правіць; зак., каго-што.
1. Перавезці, перавесці (звычайна цераз рэчку або якое‑н. цяжкае небяспечнае для праходу месца). Нарэшце.. камандаванне, пад прыкрыццём «кацюш», пераправіла цераз Бесядзь танкавую брыгаду. Чыгрынаў. — Гэй, там, на пароме! Перапраўце бедных падарожнікаў! Курто.
2. Адправіць, пераспаць каго‑, што‑н. у другое месца (звычайна скрыта або пераадольваючы якія‑н. цяжкасці). Частку зброі хлопцы пераправілі партызанскаму атраду. Васілеўская. [Ганна:] Максім Іванавіч, я думаю, што групу Іванчыка трэба пераправіць у лес... Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поп I (род. папа́) м. поп;
◊ шалёны п. хрысці́ў — шально́й поп крести́л;
які́ п., такі́ і прыхо́д (така́я і пара́фія) — посл. како́в поп, тако́в и прихо́д;
не п. — не ўбіра́йся ў ры́зу — посл. не поп — не наряжа́йся в ри́зу;
п. саграшы́ў, а дзяка́ ве́шаюць — погов. с больно́й головы́ на здоро́вую;
п. сваё, а чорт сваё — погов. поп своё, а чёрт своё
поп II: на папа́ (паста́віць, стаць) на попа́ (поста́вить, стать)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)