Го́луб ’голуб’. Рус. го́лубь, укр. го́луб, польск. gołąb, чэш. holub, серб.-харв. го̏лу̑б, ст.-слав. голѫбь. Прасл. *golǫbь. Лічыцца словам з не вельмі яснай этымалогіяй (агляд версій гл. у Слаўскага, 1, 312–313; Фасмера, 1, 432–433; Трубачова, Эт. сл., 6, 216–217). Можна прыняць версію, што прасл. *golǫbь вельмі нагадвае лац. columba, Columbus ’тс’, але хутчэй гэта паралельныя ўтварэнні (Трубачоў, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вярту́н (род. вертуна́) м.
1. разг. верту́н, егоза́; непосе́да;
2. (голубь) верту́н;
3. (жук) вертя́чка ж.;
4. (болезнь сосны) верту́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Columba non generat aquilam
Голуб не нараджае арла.
Голубь не родит орла.
Гл.: Aquila...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Invenit interdum caeca columba pisum
І сляпы голуб іншы раз знаходзіць гарох.
И слепой голубь иногда находит горох.
Гл.: Asinus in...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
верту́н
1. (непоседа) разг. вярту́н род. вертуна́ м.;
2. (голубь) вярту́н, род. вертуна́ м.;
3. (водоворот) обл. вір, род. ві́ру м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Est avis in dextra melior quam quattuor extra
Лепш адна птушка ў правай руцэ, чым чатыры ў паветры.
Лучше одна птица в правой руке, чем четыре в воздухе.
бел. Лепш злавіць маленькую рыбку, чым вялікую жабу. Лепш пагана ехаць, чым добра ісці. Лепш верабей у руцэ, чым голуб на страсе. Лепш сініца/верабей у руцэ, чым журавель/жораў у небе.
рус. Лучше синица в руках, чем журавль в небе. Лучше яйцо сегодня, чем курица завтра. Не сули бычка, дай стакан молочка. Не сули собаке пирога, а дай краюху. Ближняя соломка лучше дальнего сенца. Лучше голубь в тарелке, чем глухарь на току. Лучше воробей в руке, чем петух на кровле.
фр. Moineau a la main vaut mieux que la grue qui vole (Воробей в руках лучше, чем журавль, который летает).
англ. A bird in the hand is worth two in the bush (Птица в руке стоит двух в кустах). One today is worth two tomorrows (Одно «сегодня» лучше двух «завтра»).
нем. Besser ein dürrer Hab’ ich als ein fetter Hätt’ ich (Лучше худой ястреб, чем жирный ястребёнок). Besser ein Sperling in der Hand als ein Kranich auf dem Dache (Лучше воробей в руке, чем журавль на крыше). Ein Vogel in der Hand als zehn über Land (Одна птица в руке, чем десять над землёй/в небе). Ein Sperling in der Hand ist besser als zehn auf dem Dache (Один воробей в руке лучше, чем десять на крыше).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
мирII м.
1. (отсутствие вражды) мір, род. мі́ру м.; (согласие) зго́да, -ды ж., зла́гада, -ды ж.;
жить в ми́ре жыць у зго́дзе (у зла́гадзе);
2. (спокойствие, тишина) спако́й, -ко́ю м., цішыня́, -ні́ ж.;
3. (прекращение, отсутствие войны) мір, род. мі́ру м.;
защи́та де́ла ми́ра абаро́на спра́вы мі́ру;
заключи́ть мир заключы́ць мір;
◊
го́лубь ми́ра го́луб мі́ру;
худо́й мир лу́чше до́брой ссо́ры посл. лепш благі́ мір, чым до́брая сва́рка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)