сляпі́ць, сляплю́, сле́піш, сле́піць; сле́плены; незак., каго-што.

1. Пазбаўляць зроку, рабіць сляпым; пагаршаць зрок, псаваць вочы.

С. вочы чытаннем.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Асляпляць вочы яркім святлом, перашкаджаць бачыць, засыпаючы ці залепліваючы, засцілаючы вочы чым-н.

Белізна снегу слепіць вочы.

Мокры снег сляпіў вочы.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Пазбаўляць разважлівасці пад уздзеяннем якіх-н. пачуццяў.

Рэўнасць сляпіла хлопца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заплю́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны; зак., што.

Прыкрыць павекамі, зажмурыць (вочы).

З. вочы.

|| незак. заплю́шчваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

слязі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -зі́цца; незак.

Пра вочы: напаўняцца слязамі; выдзяляць слёзы.

Вочы слязяцца ад дыму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пату́хлы, -ая, -ае.

1. Які перастаў гарэць, свяціць.

Патухлая зорка.

2. перан. Цьмяны, без жыцця (пра вочы, погляд).

Патухлыя вочы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жму́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., што.

Сціскаючы павекі, прыкрываць, прыплюшчваць вочы.

Ж. вочы ад яркага святла.

|| зак. зажму́рыць, -рыш, -рыць; -раны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цемнаво́кі, -ая, -ае.

Які мае цёмныя вочы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павільгатне́лы, -ая, -ае.

Які зрабіўся вільготным.

Павільгатнелыя вочы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бы́стры, -ая, -ае.

1. Які хутка цячэ, лётае, бегае.

Быстрая плынь.

Б. хлопчык.

2. Жывы, праніклівы (пра вочы, позірк і пад.).

У дзяўчыны быстрыя вочы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пазаплю́скваць

‘заплюшчыць вочы

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - пазаплю́скваем
2-я ас. - пазаплю́скваеце
3-я ас. пазаплю́сквае пазаплю́скваюць
Прошлы час
м. пазаплю́скваў пазаплю́сквалі
ж. пазаплю́сквала
н. пазаплю́сквала
Дзеепрыслоўе
прош. час пазаплю́скваўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

утаро́піць, -плю, -піш, -піць; -плены; зак., што ў каго-што.

Уставіць вочы, позірк на каго-, што-н.

У. вочы ў падлогу.

|| незак. утаро́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)