wyzwolony

wyzwolon|y

: sztuki ~e — вольныя мастацтвы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

во́льны, -ая, -ае.

1. Свабодны, незалежны.

Вольныя людзі.

Вольная праца.

2. Свабодны, нічым не абмежаваны.

Вольнае жыццё.

В. вецер.

Вольнаму воля (пра чалавека, які можа паступаць па сваім меркаванні).

3. Нікім, нічым не заняты.

Вольнае месца ў вагоне.

Вольная пасада (вакантная). Вольная хвіліна.

4. Не абмежаваны якімі-н. перашкодамі, прадметамі, бязмежны; які знаходзіцца на свабодзе.

В. акіян.

В. ход.

5. Не абмежаваны якімі-н. правіламі, законам.

В. продаж сельскагаспадарчых прадуктаў.

6. Нястрыманы, які выходзіць за межы прынятых норм.

Вольнае абыходжанне.

7. Свабодалюбны.

Вольная думка, натура.

8. Не заціснуты, не замацаваны ў чым-н.

В. канец вяроўкі.

○

Вольныя рухі або практыкаванні — гімнастычныя практыкаванні без прылад.

Вольны верш — від рыфмаванага сілаба-танічнага верша, у якім у адвольнай паслядоўнасці спалучаюцца радкі з рознай колькасцю стоп.

Вольны горад — самастойны горад-дзяржава ў Сярэднія вякі.

Вольны пераклад — не літаральны пераклад.

Вольны стыль — у спартыўных спаборніцтвах: стыль плавання, які выбірае сам плывец.

Па вольным найме — аб службе неваенных у ваеннай установе.

|| наз. во́льнасць, -і, ж. (да 2, 5 і 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

метэ́кі

(гр. metoikoi = перасяленцы)

асабіста вольныя, але палітычна бяспраўныя чужаземцы, якія пастаянна жылі ў Стараж. Грэцыі; займаліся гал. ч. рамяством і гандлем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

шалясце́ць, ‑ляшчу, ‑лясціш, ‑лясціць; незак.

Шапацець, шамацець. Салома звонка шалясціць і павявае задуменнасць вялікай далечыні. Чорны. Калыхаліся, шумелі Вольныя бярозы, Шапацелі, шалясцелі Трыснягі ды лозы. Купала. // чым. Утвараць шамаценне, шастанне, шорах. Пад вокнамі хаты ціхутка шалясцелі лістамі адцвіўшыя грушы і яблыні. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Humór

m -s гу́мар

áusgelassener ~ — во́льныя жа́рты

Sinn für ~ háben — мець пачуццё гу́мару

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

шапаткі́, ‑ая, ‑ое.

Разм. Які шапаціць, шамаціць. Бывайце, грушы шапаткія, вербы ціхія, маладыя, вольныя вечары! Мележ. Нерухома стаяў густы амярцвелы лес, шчыльна прытуліўшы верхавіны да верхавін, пераплёўшы галіны, акрыўшыся белымі шатамі крохкай, шапаткой шэрані. Колас. У густым хвойніку гарнуліся адна да аднае дзве шапаткія рабіны. Б. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

досу́г м.

1. во́льны час, мн. во́льныя часі́ны;

на досу́ге во́льным ча́сам, во́льнай часі́най;

2. (развлечение) уст. заба́ва, -вы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

swobodny

swobodn|y

свабодны, вольны;

mieć ~ą rękę — мець вольныя рукі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

во́льный

1. прил., в разн. знач. во́льны;

во́льное обраще́ние во́льнае абыхо́джанне, во́льныя паво́дзіны;

во́льная борьба́ спорт. во́льная барацьба́;

во́льные движе́ния спорт. во́льныя ру́хі;

во́льный перево́д во́льны перакла́д;

во́льные стихи́ во́льныя ве́ршы;

по во́льному на́йму па во́льным на́йме;

2. сущ., ист. во́льны, -нага м.;

◊

во́льная шу́тка во́льны жарт;

во́льная пти́ца во́льная пту́шка;

во́льный каза́к во́льны каза́к;

на во́льном во́здухе на во́льным паве́тры;

во́льному во́ля, спасённому рай посл. во́льнаму во́ля, шалёнаму по́ле.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

leisure

[ˈli:ʒər]

1.

n.

во́льны час, во́льныя часі́ны

2.

adj.

1) во́льны, незаня́ты

2) бязьдзе́йны, нічы́м не заня́ты; гуля́шчы

•

- at leisure

- at one’s leisure

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)