су́дарь спада́р, -ра́ м., ва́спа́н, -на м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Васпа́ня, васпа́ні ’зваротак пані’ (Нас., Касп., БРС, Бір. Дзярж., Гарэц.). Запазычанне з польск. (параўн. ва́спа́н < waspan). Магчыма, таксама, што гэта ўтварэнне на базе запазычанага ва́спа́н ужо ў беларускай мове. Параўн. ва́спа́н, ва́са́н. Рус. дыял. васпа́ня ’васпані’ (смал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
waszmość
м. вашамосць; васпан
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
госуда́рь уст.
1. гасуда́р, -ра м.;
2. (в обращении) васпа́н, -на м.;
◊
ми́лостивый госуда́рь уст. ва́ша мі́ласць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ягамо́сць, ‑і, ж. і ‑я, м.
Уст.
1. Форма звароту да каго‑н.; пан, васпан. — Дарогу ж мы знаем Да вас, ягамосці, Да вас будзем ездзіць Мы часта ў госці. Русак.
2. Разм. Пра незнаёмага мужчыну. Неўзабаве Руневіч заўважыў у натоўпе белую варону — дзіўнага ягамосця ў цывільнай нетутэйшай вопратцы. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́сан ’тытул-зваротак у дробнай польскай шляхты, а таксама сярод беларусаў’ (Мядзв.); ’пан’ (Др.-Падб.), васа́н ’тс’ (Гарэц., Касп.). Запазычанне з польск. wasan ’тс’ (а гэта, як і waspan, скарачэнне з waszmość pan; гл. Брукнер, 603). Параўн. васп́ан.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маспа́н ’пан’, маспанінка ’пані’, (экспр.) масціпан ’пан’. З васпан, васпані (гл.). Мена в > м пад уплывам мосць < польск. miłość у выразе Wasza Miłość Pan (< ням. Euer Liebden), скандэнсаваным пазней у Waszmość з дадаткам pan. Параўн. укр. мость, його мость ’яго міласць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
jegomość
м.
1. нейкі чалавек; мужчына;
2. уст. васпан, ягамосць;
3. уст. разм. ксёндз
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Дабрадзе́й (у розных знач.). Укр. добро́дій, рус. дыял. доброде́й, чэш. dobroděj, славац. dobrodej, польск. dobrodziej, ст.-слав. добродѣи. Прасл. *dobrodějь складанае слова: *dobrъ і вытворнае ад дзеяслова *dějati. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 42 (дзіўна, што тут наогул не прыводзіцца бел. матэрыял, ня гледзячы на тое, што ён добра засведчаны ў слоўніках); Слаўскі, 1, 151. Усё ж такі ў некаторых значэннях гэтага слова, магчыма, выяўляецца польскі ўплыў на ўсх.-слав. мовы (дакладней, у пэўных выпадках трэба лічыцца з магчымымі прамымі запазычаннямі з польск. мовы). Так, у значэнні ’васпан’ укр. і бел. словы, бясспрэчна, запазычаны з польск. dobrodziej з такой жа семантыкай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)