тур¹, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адзін круг танца.
Т. вальса.
2. Асобны этап якога-н. спаборніцтва, конкурсу і пад.
Першы т. чэмпіянату па баскетболе.
3. Этап, частка якой-н. падзеі, мерапрыемства і пад.
Першы т. выбараў (пры шматступеннай выбарчай сістэме).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вальс (БРС, Сцяц.), ва́льса (Бяльк.), ва́льец (Інстр. III). Праз польск. walc < франц. valse да ням. Walzer (Фасмер, 1, 270; Шанскі, 1, В, 14; Рудніцкі, 1, 301, 305).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tempo [ˈtempəʊ] n. (pl. tempos or tempi) тэмп; рытм;
in waltz tempo у ры́тме ва́льса;
the tempo of modern living тэмп суча́снага жыцця́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тур I м., в разн. знач. тур;
т. ва́льса — тур ва́льса;
апо́шні т. ша́хматнага чэмпіяна́ту — после́дний тур ша́хматного чемпиона́та;
пе́ршы т. вы́бараў — пе́рвый тур вы́боров
тур II м., воен., ист., гидр., спорт. тур
тур III м., зоол. тур
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гармані́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
Быць у адпаведнасці, супадаць з кім‑, чым‑н. Журботная мелодыя вальса гарманіравала з яе [Галі] сённяшнім настроем. «Беларусь». [Прынцып кампазіцыі] праяўляецца ў тым, што аўтар дазваляе сабе прамінаць або скарачаць тыя адрэзкі фабулы і вобразы, якія не гарманіруюць з асноўнай танальнасцю. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́ндлер
(ням. Ländler)
даўні сялянскі парны танец у Паўд. Германіі і Аўстрыі, адзін з папярэднікаў вальса.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
tur
I м. заал.
тур (Bos primigenius)
II м.
тур;
tur walca — тур вальса
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
альса́ Тарфяное балота; забалочаны луг, часам з рэдкімі вольхамі; алешнік (Кузн., Сен. Касп., Слаўг.). Тое ж вальса́ (Слаўг.), альсье́ (у многіх месцах Беларусі), альса́віна (Смален. Дабр.).
□ ур. Альса́ і Вальса́ (забалочаны луг) каля в. Віравая Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ВАЛЬС
(франц. valse, ням. Walzer ад walzen кружыцца),
парны танец, засн. на плаўным кружэнні ў спалучэнні з паступальным рухам. Муз. памер 3/4, радзей 3/8, 6/8. Тэмп вар’іруецца ад павольнага да ўмерана хуткага. Паходзіць ад ням., аўстр., чэшскіх нар. танцаў тыпу лендлера. Узнік у 2-й пал. 18 ст., на пач. 19 ст. пашырыўся па ўсёй Еўропе, стаў адным з самых папулярных танцаў. Найб. вядомы т.зв. венскі вальс (І.Ланер, І.Штраус-бацька, І.Штраус-сын). Разнавіднасць вальса — павольны вальс-бастон. Як сцэн. форма выкарыстоўваецца ў оперы, балеце, аперэце, музыцы да драм. спектакляў, стаў самаст. формай арк., фп. музыкі, асновай песень, рамансаў, цыклічных твораў (сюіты, сімфоніі). На Беларусі вядомы з 2-й пал. 19 ст. ў гарадскім і сял. побыце. У наш час — неад’емная частка нар. танц. і муз.-інстр. рэпертуару. У жанр вальса значны ўклад зрабілі бел. кампазітары М.Аладаў, А.Багатыроў, Р.Бутвілоўскі, Я.Глебаў, В.Залатароў, І.Лучанок,С.Картэс, Р.Пукст, Дз.Смольскі, Э.Ханок і інш.
І.Дз.Назіна.
т. 3, с. 493
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
катыльён
(фр. cotillon)
даўнейшы бальны танец, у якім чаргуюцца элементы кадрылі, вальса, мазуркі, полькі, а таксама музыка да гэтага танца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)