тур¹, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адзін круг танца.
Т. вальса.
2. Асобны этап якога-н. спаборніцтва, конкурсу і пад.
Першы т. чэмпіянату па баскетболе.
3. Этап, частка якой-н. падзеі, мерапрыемства і пад.
Першы т. выбараў (пры шматступеннай выбарчай сістэме).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вальс (БРС, Сцяц.), ва́льса (Бяльк.), ва́льец (Інстр. III). Праз польск. walc < франц. valse да ням. Walzer (Фасмер, 1, 270; Шанскі, 1, В, 14; Рудніцкі, 1, 301, 305).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tempo [ˈtempəʊ] n. (pl. tempos or tempi) тэмп; рытм;
in waltz tempo у ры́тме ва́льса;
the tempo of modern living тэмп суча́снага жыцця́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тур I м., в разн. знач. тур;
т. ва́льса — тур ва́льса;
апо́шні т. ша́хматнага чэмпіяна́ту — после́дний тур ша́хматного чемпиона́та;
пе́ршы т. вы́бараў — пе́рвый тур вы́боров
тур II м., воен., ист., гидр., спорт. тур
тур III м., зоол. тур
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гармані́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
Быць у адпаведнасці, супадаць з кім‑, чым‑н. Журботная мелодыя вальса гарманіравала з яе [Галі] сённяшнім настроем. «Беларусь». [Прынцып кампазіцыі] праяўляецца ў тым, што аўтар дазваляе сабе прамінаць або скарачаць тыя адрэзкі фабулы і вобразы, якія не гарманіруюць з асноўнай танальнасцю. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́ндлер
(ням. Ländler)
даўні сялянскі парны танец у Паўд. Германіі і Аўстрыі, адзін з папярэднікаў вальса.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВАЛЬС
(франц. valse, ням. Walzer ад walzen кружыцца),
парны танец, засн. на плаўным кружэнні ў спалучэнні з паступальным рухам. Муз. памер , радзей 3/8, 6/8. Тэмп вар’іруецца ад павольнага да ўмерана хуткага. Паходзіць ад ням., аўстр., чэшскіх нар. танцаў тыпу лендлера. Узнік у 2-й пал. 18 ст., на пач. 19 ст. пашырыўся па ўсёй Еўропе, стаў адным з самых папулярных танцаў. Найб. вядомы т.зв. венскі вальс (І.Ланер, І.Штраус-бацька, І.Штраус-сын). Разнавіднасць вальса — павольны вальс-бастон. Як сцэн. форма выкарыстоўваецца ў оперы, балеце, аперэце, музыцы да драм. спектакляў, стаў самаст. формай арк., фп. музыкі, асновай песень, рамансаў, цыклічных твораў (сюіты, сімфоніі). На Беларусі вядомы з 2-й пал. 19 ст. ў гарадскім і сял. побыце. У наш час — неад’емная частка нар. танц. і муз.-інстр. рэпертуару. У жанр вальса значны ўклад зрабілі бел. кампазітары М.Аладаў, А.Багатыроў, Р.Бутвілоўскі, Я.Глебаў, В.Залатароў, І.Лучанок,С.Картэс, Р.Пукст, Дз.Смольскі, Э.Ханок і інш.
І.Дз.Назіна.
т. 3, с. 493
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
tur
I м. заал.
тур (Bos primigenius)
II м.
тур;
tur walca — тур вальса
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
альса́ Тарфяное балота; забалочаны луг, часам з рэдкімі вольхамі; алешнік (Кузн., Сен. Касп., Слаўг.). Тое ж вальса́ (Слаўг.), альсье́ (у многіх месцах Беларусі), альса́віна (Смален. Дабр.).
□ ур. Альса́ і Вальса́ (забалочаны луг) каля в. Віравая Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
катыльён
(фр. cotillon)
даўнейшы бальны танец, у якім чаргуюцца элементы кадрылі, вальса, мазуркі, полькі, а таксама музыка да гэтага танца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)