Бу́да ’кібітка, верх павозкі; буда, пакрыццё ад дажджу над возам; будан, панура і да т. п.; крыты вазок’ (Нас., Касп., Шат., Бесар., Бяльк., Янк. II, БРС, Яшкін). Вядомае з XVI ст. (Булыка, Запазыч.) у значэнні лясная смалакурня; будка’. З іншым націскам буда́ ’тс’ (Др.-Падб.), ’будка для сабакі’ (Сцяшк. МГ), ’будка над ямай, дзе ляжыць бульба’ (Сцяшк.), ’будан; дрэнны жылы будынак’ (слаўг., Яшкін). Вытворнае: бу́дка. Рус. бу́да, бу́дка, укр. бу́да, бу́дка. Запазычанне з польск. buda ’тс’, а гэта з с.-в.-ням. būde (buode). Аб польскім слове падрабязна Лер-Сплавінскі, JP, 22, 111 і наст. Гл. таксама Слаўскі, 1, 48; Кохман, Kontakty, 104; Фасмер, 1, 230; Бернекер, 96; Праабражэнскі, 1, 50; Шанскі, 1, Б, 211; Шалудзька, Нім., 23; Рыхардт, Poln., 37; Кюнэ, Poln., 47. Рудніцкі, 234 (услед за Р. Смаль–Стоцкім), думае пра непасрэднае запазычанне з с.-в.-ням. Вельмі няпэўнай з’яўляецца версія (Махэк₂, 61–62) пра паходжанне слав. *buda ад слав. (!) *budovati (< *oborudovati). Да с.-в.-ням. buode і яго герм. сувязей гл. Клюге, 108 (пад Bude).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бу́да​2

(санскр. Buddcha = імя легендарнага заснавальніка будызму Сідхартхі Гаутамы)

істота, якая паводле будыйскай рэлігіі дасягнула найвышэйшай дасканаласці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бу́да​1

(польск. buda, ад с.-в.-ням. bïïde, buode)

1) верх, пакрыццё брычкі, карэты;

2) крытая дарожная павозка;

3) шалаш, будан;

3) прадпрыемства са спецыяльна абсталяванай печчу для смалакурэння, гонкі дзёгцю, выпальвання драўніннага вугалю, вытворчасці попелу, паташу; былі пашыраны ў Вялікім княстве Літоўскім.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

буда́

1. Будка над ямай, дзе ляжыць бульба (Сцяшк.).

2. Салаш; дрэнны жылы будынак (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

бу́да

1. У актах (1529). Новая сяліба, населены пункт у лесе, жыхары якога займаюцца вырабам дзёгцю, паташу, ардашу, салетры, клёпкі (Люб. 490, Грыг. 1850, Слаўг., Смален. Дабр., Бых. Рам. 1912, 3).

2. Збудаванне, будынак, жыллё, хата (Слаўг., Смален. Дабр.). Тое ж буда́н, куре́нь, халу́па, хі́жа (Слаўг.).

3. Хата з дваровымі будынкамі, якая стаіць за паселішчам (Грыг. 1850).

4. Кірмашовая лаўка (Грыг. 1850).

□ ур. Бу́ды (поле, сенажаць) каля в. Пасека Ст.-дар., в. Буда Дубр.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

бу́да-кашалё́ўскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. бу́да-кашалё́ўскі бу́да-кашалё́ўская бу́да-кашалё́ўскае бу́да-кашалё́ўскія
Р. бу́да-кашалё́ўскага бу́да-кашалё́ўскай
бу́да-кашалё́ўскае		 бу́да-кашалё́ўскага бу́да-кашалё́ўскіх
Д. бу́да-кашалё́ўскаму бу́да-кашалё́ўскай бу́да-кашалё́ўскаму бу́да-кашалё́ўскім
В. бу́да-кашалё́ўскі
бу́да-кашалё́ўскага		 бу́да-кашалё́ўскую бу́да-кашалё́ўскае бу́да-кашалё́ўскія
Т. бу́да-кашалё́ўскім бу́да-кашалё́ўскай
бу́да-кашалё́ўскаю		 бу́да-кашалё́ўскім бу́да-кашалё́ўскімі
М. бу́да-кашалё́ўскім бу́да-кашалё́ўскай бу́да-кашалё́ўскім бу́да-кашалё́ўскіх

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бу́да-кашалёўскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. бу́да-кашалёўскі бу́да-кашалёўская бу́да-кашалёўскае бу́да-кашалёўскія
Р. бу́да-кашалёўскага бу́да-кашалёўскай
бу́да-кашалёўскае		 бу́да-кашалёўскага бу́да-кашалёўскіх
Д. бу́да-кашалёўскаму бу́да-кашалёўскай бу́да-кашалёўскаму бу́да-кашалёўскім
В. бу́да-кашалёўскі (неадуш.)
бу́да-кашалёўскага (адуш.)		 бу́да-кашалёўскую бу́да-кашалёўскае бу́да-кашалёўскія (неадуш.)
бу́да-кашалёўскіх (адуш.)
Т. бу́да-кашалёўскім бу́да-кашалёўскай
бу́да-кашалёўскаю		 бу́да-кашалёўскім бу́да-кашалёўскімі
М. бу́да-кашалёўскім бу́да-кашалёўскай бу́да-кашалёўскім бу́да-кашалёўскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Бу́да-Сафі́еўка

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Бу́да-Сафі́еўка
Р. Бу́да-Сафі́еўкі
Д. Бу́да-Сафі́еўцы
В. Бу́да-Сафі́еўку
Т. Бу́да-Сафі́еўкай
Бу́да-Сафі́еўкаю
М. Бу́да-Сафі́еўцы

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Бу́да-Кашалё́ва

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. Бу́да-Кашалё́ва
Р. Бу́да-Кашалё́ва
Д. Бу́да-Кашалё́ву
В. Бу́да-Кашалё́ва
Т. Бу́да-Кашалё́вам
М. Бу́да-Кашалё́ве

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бу́да-кошелёвский бу́да-кашалёўскі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)