кле́ц
‘зуб бараны’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кле́ц |
кляцы́ |
| Р. |
кле́ца |
кляцо́ў |
| Д. |
кле́цу |
кляца́м |
| В. |
кле́ц |
кляцы́ |
| Т. |
кле́цам |
кляца́мі |
| М. |
кле́це |
кляца́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рамс
(англ. rams = бараны)
від азартнай картачнай гульні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
зубе́ц, -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.
1. Востры выступ на інструменце, прыладзе, частцы машыны.
З. пілы.
Зубцы бараны.
Зубцы ў граблях.
2. звычайна мн. Надбудова на крапасной сцяне ў выглядзе слупкоў, размешчаных на аднолькавай адлегласці.
|| памянш. зу́бчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зу́б’е, ‑я, н., зб.
Зубы (у машыне, якой‑н. прыладзе і інш.). Зуб’е бараны. □ Сілівон сядзеў на ахапку сухой асакі.., выстругваў зуб’е для грабляў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабаранава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.
1. Апрацаваць пры дапамозе бараны. Як толькі з поля сышоў снег, калгаснікі пабаранавалі пасевы ў два сляды. «Беларусь».
2. і без дап. Баранаваць некаторы час. Пабаранаваць да абеду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абаро́нкі, обаронкі ’перавясла з кручаных дубцоў, якім змацоўваюцца зубы бараны паміж драўлянымі прутамі’ (Дзімітр.). Гл. барана.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пліско́ўка ’вяроўка, якою прывязваюць ворчык да бараны’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, з ’ маскоўка — вяроўка з пласканёў (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэге́ля, рагеля ’від кломлі (рыбалоўная прылада)’ (ТС). Укр. раге́ля ’рэдкая сетка для лоўлі ракаў’. Магчымая сувязь з літ. назвай палазоў для перацягвання бараны ragelės. Параўн. семантыку назваў рыбалоўных прылад полаз (гл. полаз 2), сані.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Самалу́к, самайлу́к ’аснова драўлянай бараны (дубовая палка, якая абгінае барану з трох старон)’ (рагач., Сл. ПЗБ), самолу́к ’тс’ (Выг.), самайлу́к ’тс’ (Рам., 8), ’лук’ (Ян.), ’хто няўмелы’ (пух., Сл. ПЗБ), ’гультай’ (Мат. Маг.). Да сам і лук 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падво́р’е, ‑я, н.
1. Падворак. Кузня ўжо была замкнёная, вакол на падвор’і валяліся старыя колы, бараны, кавалкі ржавага жалеза. Марціновіч.
2. Заезны двор.
3. Уст. Дом, які належыць загараднаму манастыру або архірэю. [Дзяўчына:] — Я не магу, я хачу на Дняпро... у Ліпецк, у Кіеў, на манастырскае падвор’е, дзе заўсёды спыняецца маці, і дзе грэцкія арэхі падаюць з дрэў!.. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)