Гіст. Плямёны, якія насялялі ў старажытнасці Балканскі паўвостраў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Półwysep Bałkański
Балканскі паўвостраў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Balkan
[ˈbɔlkən]1.
adj.
балка́нскі
2.
n.
жыха́р Балка́наў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Кукуру́за ’травяністая расліна сямейства злакавых’ (ТСБМ). Укр.кукурудза, рус.кукуруза, балг.кукуруз, серб.-харв.куку̀руз, славен.kukurúza, польск.kukurudza. Балканскі эпіцэнтр распаўсюджання відавочны. Таму ў якасці крыніцы можна прыняць рум.cucuruz, якое мела першапачатковае значэнне ’яловая шышка’, што добра адпавядае знешняму віду пачатка кукурузы (параўн. Корш, AfslPh, 9, 521).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АСМА́НСКАЯ ІМПЕ́РЫЯ, Атаманская імперыя,
афіцыйная назва султанскай Турцыі да 1922 — ад імя заснавальніка дынастыі султана Асмана І [1299 ці 1300 — 1324]. Склалася ў 15—16 ст. Аб’ядноўвала Пярэднюю Азію, Балканскіп-аў, Егіпет і інш. краіны Паўн. Афрыкі. Фактычна распалася пасля паражэння ў 1-й сусв. вайне (1918), юрыдычна — у 1922, калі быў ліквідаваны султанат.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАРДАНЕ́ЛЫ
(Dardanelles),
тур.Чанакале-Багазы, стараж.-грэч.Гелеспонт), праліў паміж Еўропай (Балканскіп-аў) і Азіяй (п-аў М.Азія). Злучае Эгейскае м. з Мармуровым м.Даўж. 120 км, шыр 1,3—27 км, глыб. на фарватэры 29—153 м. Парты Гелібалу, Чанакале (Турцыя). Пра міжнар. прававы рэжым Д. гл. ў арт.Чарнаморскія пралівы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Туліпа́н ‘цюльпан, Tulipa L.’ (Некр. і Байк.), тулі́пан ‘тс’ (Вруб.). Параўн. у беларускім ідышы tulpán ‘тс’. З польск.tulipan ‘тс’, якое з ням.Tulipan (суч. скарочанае ням.Tulpe ‘тс’) або франц.tulipan ‘тс’. Праз Балканы (балканскі турцызм) прыйшло з перс.tülbend ‘турбан’: чаша кветкі была падобная да галаўнога ўбора (Борысь, 653; Арол, 4, 128). У Беларусі названая форма выкарыстоўвалася ў 1920‑х гадах, у 1940‑х прапаноўвалася тульпа́н, а ў пасляваенны час — цюльпан (Любецкая, Беларусіка, 34, 187).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАРТ (Barth) Генрых
(16.2.1821, Гамбург — 25.11.1865),
нямецкі гісторык, філолаг, географ-падарожнік. Праф. Берлінскага ун-та і старшыня Геагр.т-ва ў Берліне (1863). Адзін з першых навук. даследчыкаў Афрыкі. У 1849—55 прымаў удзел у англ. навукова-гандл. экспедыцыі Дж.Рычардсана ў Судан. Двойчы перасек Сахару, даследаваў шэраг аазісаў, плато Аір і Дамергу, басейн воз. Чад, р. Бенуэ і Сярэдні Нігер, сабраў багаты геагр., гіст., этнагр. і лінгвістычны матэрыял. Вывучаў таксама Балканскіп-аў і Малую Азію.