Verbum

сядзе́лец, ‑льца, м.

Уст. Прадавец у краме; прадавец за стойкай у карчме, шынку. Арлоўскі меў краму, прадаваў гарэлку, быў сядзельцам. Чарнышэвіч.

кра́ма, ‑ы, ж.

Магазін, лаўка ​². Арлоўскі меў краму, прадаваў гарэлку, быў сядзельцам. Чарнышэвіч. Каля адной крамы стукаюць у патэльні, каля другой звоняць косамі — пакупнікоў заклікаюць. Якімовіч.

закватарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.

Разм. Стаць на кватэру; пасяліцца. Спярша Кірыла Арлоўскі закватараваў у свайго брата Паўла. Паслядовіч. Круглоў часова закватараваў у Міхася Стралкова, з якім яны працавалі ў адным аддзеле рэдакцыі. Сабаленка.

апрыто́мнець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Прыйсці да прытомнасці, ачуцца. Пад раніцу спала пякельная гарачка, і.. [Максімка] апрытомнеў. Сабаленка. Сарокін апрытомнеў на судне-кране, калі знялі скафандр. Данілевіч. // Апамятацца, набыць здольнасць спакойна дзейнічаць і разважаць. Па тым, што да іх падбег толькі адзін чалавек, Арлоўскі здагадаўся, што бой яшчэ не скончаны. Ад гэтай думкі ён адразу апрытомнеў. Паслядовіч.

зверына́, ‑ы і звяры́на, ‑ы, ж.

1. зб. Звяры. Лес быў вялікі і глухі, зверыны рознай ды птаства многа вадзілася. Чарнышэвіч. Рынулася наўцёкі звярына. Беглі, як ашалелыя, мядзведзі, ваўкі, дзікія козы, лісіцы. Пальчэўскі.

2. Разм. Вялікі звер. Арлоўскі ўстрапянуўся. Буйная звярына сама ішла на яго... Паслядовіч.

3. Тое, што і звер (у 2 знач.). Зверына, а не чалавек.

ста́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.

Станавіцца старым або больш старым; старэць. [Паўліна Сямёнаўна:] — Век я свой зжываю, а вось адчуваю так, нібы яно зноў пачынаецца, маё жыццё, другім чалавекам я раблюся. Старыцца няма калі. Дуброўскі.

•••

Старыцца ў дзеўках — вельмі доўга не быць замужам. І панскія сыны да яе не сваталіся, бо Арлоўскі быў усё-такі не пан, і Адэля старылася ў дзеўках. Чарнышэвіч.

ра́парт, ‑у, М ‑рце, м.

Пісьмовы або вусны даклад, данясенне аб чым‑н. вышэйшай інстанцыі, начальству. Кірыла Арлоўскі не вытрымаў і напісаў рапарт свайму начальству, каб яго паслалі ў варожы тыл. Паслядовіч. Прыняўшы рапарт дзяжурнага, Свірын павёў хлопчыка да сябе ў кабінет. Пальчэўскі. // Урачыстае паведамленне на сходзе або ў друку аб выкананні ўзятых на сябе абавязацельстваў. Рапарт аб датэрміновым заканчэнне сяўбы. □ «Выканана партыі заданне» — Словы найярчэйшыя з усіх, Іх заўжды чытаем з хваляваннем У святочных рапартах сваіх. Танк.

[Фр. rapport.]

напе́рці, ‑пру, ‑прэш, ‑прэ; ‑пром, ‑праце; пр. напёр, ‑перла; заг. напры; зак.

Разм.

1. Штурхаючы, націснуць на каго‑, што‑н. Наперці на дзверы. Наперці на людзей.

2. чаго. Прынесці, прывезці ў вялікай колькасці чаго‑н. Наперці дроў з лесу.

3. чаго. Напхаць у вялікай колькасці чаго‑н. Наперці вопраткі ў шафу.

4. безас. каму. Вельмі спатрэбіцца, прыспічыць. — Я, пане Арлоўскі, ноччу са Слуцка ехаў, не спаў, а вам разлічыцца са мной цяжка, бо валі спаць хочацца. А мне хіба не хочацца? Ды мне грошы трэба. — Ай-яй! Так ужо вам наперла, пане Ашакевіч. Чарнышэвіч.