◎ Накашалі́ць ’нагаварыць недарэчнага’ (трак., Сл. ПЗБ), ’нарабіць беспарадак’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Параўнанне з літ. kašeleti ’пашкодзіць па глупству’ не здаецца пераканаўчым, тым больш што і само літоўскае слова вельмі падобна на запазычанне са славянскіх моў, напрыклад, можа апірацца на фразеалагізм кашаль^ гарадзіць ’гаварыць недарэчнае’ (Сл. ПЗБ). Гэта датычыць і беларускага слова, для якога зыходным мог стаць шырока вядомы фразеалагізм плесці кашалі — гаварыць недарэчнае, прамое ж значэнне прыведзенага спалучэння магло быць падставай для значэння ’нарабіць беспарадак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
rest2 [rest] v.
1. адпачыва́ць; спаць
2. дава́ць адпачы́нак (у розных знач.);
The matter cannot rest there. Гэтую справу нельга так пакінуць.
3. (on/upon) апіра́цца (на што-н.);
Rest your hand on my shoulder. Трымайся за маё плячо.
♦
rest assured (that…) fml быць упэ́ўненым, што…
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
opierać się
незак.
1. абапірацца, апірацца;
2. абапірацца на каго; знаходзіць апору ў кім;
3. засноўвацца; грунтавацца;
4. супраціўляцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
тэарэты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да тэорыі. Тэарэтычнае абагульненне. Тэарэтычныя пытанні. □ Пытанне аб дзяржаве набывае ў цяперашні час асаблівую важнасць і ў тэарэтычных і ў практычна-палітычных адносінах. Ленін. // Які разглядае, асвятляе пытанні тэорыі, які займаецца пытаннямі тэорыі. Тэарэтычнае мовазнаўства. Тэарэтычная фізіка. // Які выражае схільнасць, здольнасць займацца тэорыяй. Тэарэтычны розум.
2. Звязаны з тэорыяй, які засноўваецца па тэорыі. Тэарэтычнае абгрунтаванне. □ Каб быць навуковай, лексікаграфія павінна апірацца на грунтоўную тэарэтычную аснову. Суднік. Тэарэтычныя асновы знешняй палітыкі Савецкай дзяржавы, яе прынцыпы і мэты распрацаваў У. І. Ленін. «Звязда». // Атрыманы шляхам абстрактна-лагічных аперацый або матэматычных разлікаў. Тэарэтычныя разлікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзе́я, ‑і, ж.
1. Чаканне чаго‑н. добрага, якое спалучаецца з упэўненасцю ў тым, што яно збудзецца. Светлая надзея. Цвёрдая надзея. Страціць надзею. □ Столькі болю і столькі надзеі ў яе [дзяўчынкі] не па ўзросту сталых вачах. Брыль. Надзея выжыць тут, у лагеры смерці, амаль што канчаткова пакінула.. [палонных]. Быкаў.
2. Той або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца. Мір — вялікая надзея простых людзей усёй планеты. «Звязда». Бацька і маці выхоўвалі сына. Сын быў уцехай, надзеяй адзінай. Дубоўка. Вось і лес, і стажок сена каля лесу. Гэта іх стажок, іх гордасць і надзея. Колас.
•••
Падаваць надзеі гл. падаваць.
У надзеі — спадзеючыся.
Ускладаць надзеі гл. ускладаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wspierać się
незак.
1. na czym абапірацца, апірацца на што;
wspierać się na lasce — абапірацца на кульбу;
2. абапірацца; падтрымліваць;
wspierać się wzajemnie — падтрымліваць адно аднаго; узаемна дапамагаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
каме́нны в разн. знач. ка́менный;
○ ~нная соль — ка́менная соль;
к. ву́галь — ка́менный у́голь;
к. век — ка́менный век;
◊ к. мяшо́к — ка́менный мешо́к;
як за ~ннай сцяно́й — как за ка́менной стено́й;
як на ~нную гару́ (апіра́цца) — как на ка́менную го́ру (опира́ться);
~ннае — сэ́рца ка́менное се́рдце
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
толка́ться
1. шту́рхацца; пха́цца;
не толка́йтесь! не шту́рхайцеся (не пха́йцеся)!;
2. (стучаться, пытаться войти, обращаться) разг. сту́каць;
толка́ться в дверь сту́каць у дзве́ры;
3. (слоняться без дела) разг. апіра́цца, таўчы́ся;
4. перен. (пытаться найти доступ куда-л.) разг. со́вацца, патыка́цца, спрабава́ць прале́зці;
5. (отталкиваться, упираясь чем-л.) разг. папіха́цца, пха́цца, адпіха́цца, адпі́хвацца;
6. страд. шту́рхацца; пха́цца; заахво́чвацца, наво́дзіцца, падбіва́цца; см. толка́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́лка I сущ., ж. па́лка; (для опоры при ходьбе — ещё) трость;
апіра́цца на ~ку — опира́ться на па́лку (на трость);
◊ устаўля́ць ~кі ў ко́лы — вставля́ть па́лки в колёса;
з-пад па́лкі — из-под па́лки;
п. з двума́ канца́мі — па́лка о двух конца́х;
перагну́ць ~ку — перегну́ть па́лку;
не кі́ем, дык па́лкай — погов. не мытьём, так ка́таньем
па́лка II нареч. стра́стно, пы́лко, пла́менно; горячо́;
п. гавары́ў прамо́ўца — стра́стно (пы́лко, пла́менно) говори́л ора́тор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поко́иться несов.
1. (пребывать в покое) знахо́дзіцца, быць у спако́і; (отдыхать) адпачыва́ць;
2. (быть похороненным) спачыва́ць, быць пахава́ным;
здесь поко́ится мой оте́ц тут спачыва́е (пахава́ны) мой ба́цька;
3. (лежать, опираться на основание) абапіра́цца, апіра́цца (на што); (лежать) ляжа́ць (на чым); (стоять) стая́ць (на чым);
мост поко́ится на а́рках мост абапіра́ецца на а́ркі;
4. перен. (основываться) грунтава́цца;
э́тот вы́вод поко́ится на глубо́ком изуче́нии предме́та гэ́тая высно́ва грунту́ецца на глыбо́кім вывучэ́нні прадме́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)