просе́в м.

1. (действие) прасява́нне, -ння ср.;

2. (пропуск, незасеянное место) абсе́ў, -се́ву м.; (огрех) агрэ́х, -ха м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ла́піна ’лапік’, ла́пінка ’тс’, ла́піна ’адзежына’, ’ануча’, ’невялікі ўчастак, заняты пад што-небудзь’, ’абсеў, незасеяны агрэх’, ’месца, дзе качаўся конь’ (гродз., віц., мін., ДАБМ). Паводле Грынавецкене (Сл. паўн.-зах., 2, 621), узыходзіць да літ. lopinȳs ’кавалак матэрыі, рыззё, ануча’, ’прагаліна’ < lōpas ’латка’ (Лаўчутэ, Балтызмы, 116–118). Аднак не выключана магчымасць утварэння ад ла́па 4 (гл.) пры дапамозе апелятыўнага суф. ‑ін‑а.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абсе́сці, ‑сядзе; зак., каго-што.

1. Сеўшы, размясціўшыся вакол каго‑, чаго‑н., абкружыць. Наш дзядзька, мілы наш Антоні, У дзіцячым часта быў палоне; Вось так гуртом яго абсядуць І час работы яго крадуць. Колас.

2. Сеўшы ў мностве, заняць паверхню чаго‑н. Душна ў хаце. Гудуць мухі, чорным роем абселі стол, у вочы надаедна лезуць. Колас. Сокам чырвоным наліты гранаты, Дружна бы яблыкі, дрэва абселі. Купала. // Абсыпаць, высыпаць у вялікай колькасці (пра болькі і пад.). — А што калі прышчы абсядуць? — паглядзела я на Васіля. Каліна.

3. Апасці, апусціцца, пакрыўшы сабой якую‑н. паверхню. На шашы абсеў за ноч пласт шэрага мяккага пылу. Галавач.

4. Апусціцца, асунуцца ўніз; паваліцца (пра чалавека, жывёліну). Дзед схапіўся рукамі за жывот, разявіў рот, адхінуўся назад і абсеў пад засекам ля кубла. Галавач.

5. Пад дзеяннем уласнага цяжару ці іншых сіл пашчыльнець, апусціцца ўніз; асесці (пра снег, глебу і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абсе́сці сов.

1. обсе́сть;

дзе́ці абсе́лі ка́зачніка — де́ти обсе́ли ска́зочника;

2. разг. (о сыпи) обмета́ть;

баля́чкі гу́бы абсе́лі — гу́бы обмета́ло;

3. (опуститься вниз) осе́сть;

снег абсе́ў — снег осе́л;

а. ад стра́ху — осе́сть от стра́ха

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Плеш, пле́шына, пляшок, пляш, плі́ш, плі́шка ’лысіна’ (ТСБМ, Нас.), ’прапушчаны пры ворыве ці жніве ўчастак’ (Нас.; Выг.: віц., Шн. 3; Мат. Гом.; ТС; беласт., Сл. ПЗБ), ’вымаклае месца ў жыце або на лузе’ (Нас. Сб., Нас., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс., ТС), ’абсеў, абсевак, агрэх’ (драг., Нар. словатв.; БРС; чэрв., Нар. лекс.; ЛА, 2), плеш ’вільчык, верхні стык страхі’ (Сцяц.; ЛА, 4), ’пляма’ (Бяльк.), ’нераз’езджаная дарога’ (віц., ЛА, 5). Укр. пліш, валын. пляш ’пропуск пры ворыве’, рус. плешь, польск. plesz, чэш. pleš, славац. plešina, славен. plẹ́š, plẹ́ša, харв. чак. plíša ’цаліна’, plȋs ’голая зямля без дрэў’, серб. плѐшина ’тс’, балг. плеши́в ’лысы’, ц.-слав. плѣшь ’лысіна’, ’голае месца без расліннасці’. Прасл. *plešь, якое з прыметніка *plěxъ ’лысы’ > плех (гл.). Лексема плеш ’лацінскае свяшчэнства’ (Нас.), ці ’выгаленае месца на цемені каталіцкага святара’, праз польск. plesz была запазычана са ст.-чэш. pleš ’тс’ (Банькоўскі, 2, 606).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

settle

[ˈsetəl]

1.

v.t.

1) усталёўваць, вызнача́ць (да́ту, час), дамаўля́цца

to settle on a time for leaving — вы́значыць час вы́езду, дамо́віцца аб ча́се вы́езду

2) залаго́джваць, зала́джваць

I must settle all my affairs before going away — Я му́шу зала́дзіць усе́ свае́ спра́вы пе́рад вы́ездам

3) апла́чваць

to settle a bill — аплаці́ць раху́нак

4) засяля́ць; калянізава́ць

5) супако́йваць

A vacation will settle your nerves — Адпачы́нак супако́іць твае́ нэ́рвы

2.

v.i.

1) сялі́цца; асяля́цца

to settle separately — расьсяля́цца

2) ула́джвацца, уладко́ўвацца

We are settled in our new home — Мы ўладкава́ліся ў на́шым но́вым до́ме

3) вы́гадна ўладко́ўвацца (напр. у фатэ́лі)

4) абсяда́ць

The end of that wall has settled five centimeters — Кане́ц то́е сьцяны́ абсе́ў на пяць сантымэ́траў

•

- settle differences

- settle up

- settle down

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)