у..., прыстаўка.

I. Ужыв. пры ўтварэнні дзеясловаў са знач.:

1) накіраванасці дзеяння ўнутр прадмета або асяродцзя, напр.: убіць, увезці, уплесці;

2) распаўсюджання дзеяння на ўвесь аб’ект або на частку яго, напр.: увешаць, удзяліць;

3) давядзення дзеяння да пэўнага выніку, напр.: угаварыць, угарнуць, усаліць;

4) працякання дзеяння насуперак чаму-н., напр.: усядзець, уцярпець;

5) аддзялення часткі ад прадмета, змяншэння або павелічэння яго колькасці, аб’ёму, змянення якасці, напр.: урэзаць, удвоіць, усушыць;

6) устойлівасці дзеяння, напр.: устаяцца, улегчыся;

7) поўнага паглыблення ў дзеянне, напр.: учытацца, удумацца;

8) звычак суб’екта, яго асаблівых рыс, напр.: унадзіцца, ужыцца;

9) стану суб’екта, напр.: упіцца, угаманіцца;

10) узаемнасці дзеяння, напр.: угаварыцца, умовіцца, улюбіцца.

II. Ужыв. для ўтварэння прыслоўяў са знач.:

1) месца, прасторы, напр.: убок, уверсе;

2) часу, напр.: увосень, уначы;

3) меры і ступені, напр.: удвайне, утрайне;

4) спосабу дзеяння, напр.: употай, уголас.

III. Утварае форму закончанага трывання дзеясловаў, напр.: уджаліць, уклеіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

pewien

I pew|ien

нейкі, некаторы, пэўны; адзін;

~ien pan — адзін (нейкі) чалавек;

~ien nasz znajomy — адзін наш знаёмы;

od ~nego czasu — з некаторага (пэўнага) часу;

w pewien nych wypadkach — у некаторых выпадках;

pewien nego dnia — аднойчы, аднаго разу

II

упэўнены

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гісто́рыя ж.

1. Geschíchte f -;

усеагу́льная гісто́рыя állgemeine Geschíchte, Wéltgeschichte f;

гісто́рыя но́вага ча́су Geschíchte der Néuzeit;

наве́йшая [найно́ўшая] гісто́рыя jüngste Geschíchte;

старажы́тная гісто́рыя Geschíchte des Áltertums;

гісто́рыя сярэ́дніх вяко́ў Geschíchte des Míttelalters;

2. (здарэнне) Geschíchte f -, -n;

◊

вось дык гісто́рыя! éine schöne Geschíchte!;

пра гэ́та гісто́рыя маўчы́ць жарт. darüber schweigt die Geschíchte;

ве́чная [звыча́йная] гісто́рыя! ímmer die álte Léier [Geschíchte]!;

зусі́м і́ншая гісто́рыя etwas ganz Ánderes

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ко́лькі

1. пыт. займ. wie víel;

ко́лькі студэ́нтаў у гру́пе? aus wie víelen Studénten bestéht die Grúppe?, wie viele Studénten sind in der Grúppe?;

ко́лькі табе́ гадо́ў wie alt bist du?;

за ко́лькі? für … wie viel?;

ко́лькі ча́су wie lánge?;

2. аднос. займ. wie viel, sovíel;

ко́лькі я жыву́ mein gánzes Lében, mein Lében lang;

ко́лькі разо́ў… wie oft…;

ко́лькі-не́будзь etwas, ein wénig, éinigermaßen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

суча́сны

1. (каму-н., чаму-н.) zéitgenössisch, gégenwärtig (з чым-н. D), Gégenwarts-;

2. (цяперашні) zéitgemäß, héutig, jétzig;

суча́сная літарату́ра die néuere Literatúr, die Literatúr der Gégenwart;

суча́снае маста́цтва Gégenwartskunst f -;

суча́сная белару́ская мо́ва die belarússische Spráche der Gégenwart;

суча́сная мо́ладзь die Júgend von héute;

3. (на ўзроўні свайго часу) modérn, néuzeitlich;

са́мая суча́сная тэ́хніка die modérnste Téchnik;

быць суча́сным modérn sein, zéitgemäß sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

заня́ць

1. (тэрыторыю, месца, пасаду) éinnehmen* vt, besétzen vt, belégen vt;

заня́ць горад вайск. éine Stadt besétzen [éinnehmen*];

заня́ць пако́й (у гасцініцы) ein Zímmer belégen;

заня́ць ме́сца Platz néhmen*;

заня́ць пе́ршае ме́сца (у спаборніцтве) den érsten Platz [Rang] belégen;

заня́ць паса́ду éine Stélle éinnehmen*; ein Amt bekléiden; éine Díenststellung ínnehaben*;

2. (запоўніць прамежак часу) in Ánspruch néhmen*;

3. (зацікавіць) interessíeren vt; beschäftigen vt; unterhálten* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

genius

[ˈdʒi:niəs]

n., pl. geniuses

1) ге́ній -я m., генія́льнасьць f.

a man of genius — генія́льны чалаве́к

2) генія́льны чалаве́к, ге́ній -я m.

3) вялі́кая здо́льнасьць, таленаві́тасьць, генія́льнасьць f.

to have a genius for acting — мець здо́льнасьць да акто́рства

4) асаблі́вы хара́ктар або́ дух (асо́бы, на́цыі, ча́су, мо́вы)

5) до́бры (злы)

6) (pl. genii) дух -а m., до́бры дух або́ злы́, які́я ўплыва́юць на жыцьцё чалаве́ка

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Mángel

I

m -s, Mängel

1) (an D) няста́ча (чаго-н.), адсу́тнасць, дэфіцы́т (чаго-н.)

~ an Zeit — брак ча́су

2) недахо́п, дэфе́кт

Mängel bei der Árbeit — недахо́пы ў рабо́це

óhne ~ sein — быць бездако́рным

3) бе́днасць, гале́ча

~ léiden* — цярпе́ць няста́чу

II

f -, -n кача́лка (для бялізны)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

зацягну́цца, ‑цягаўся, ‑цягнешся, ‑цягнецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Уцягнуцца ў сярэдзіну, унутр чаго‑н. Нітка лёгка зацягнулася ў іголку.

2. Глыбока ўдыхнуць у сябе дым пры курэнні. [Кавалёў] дастаў партабак і ў тоўстых пальцах згарнуў тонкую, як запалка, цыгарку, прыпаліў яе і зацягнуўся. Чарнышэвіч. Пратасевіч з прыемнасцю закурыў папяросу, на поўныя грудзі зацягнуўся дымам. Васілевіч.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.); чым. Пакрыцца тонкім слоем чаго‑н. На грэблі праламалі калёсамі плыткую лужыну, якая паспела ўжо зацягнуцца трохі лёдам. Чорны. Шкельца гадзінніка запацела ад вільгаці, зацягнулася туманнай, як бяльмо, плёнкаю. Капыловіч. // Загаіцца, зажыць (пра рану). // Завалачыся (дымам, туманам і пад.). І хоць раніцаю неба зацягнулася хмарамі, але па ўсім адчувалася, што дажджу больш не будзе. Шахавец. Зноў замжэў ціхі веснавы дождж, зацягнуўся сіняватаю смугою далягляд. Грахоўскі.

4. Туга завязацца, сцягнуцца. Пятля зацягнулася. Вузел зацягнуўся. Зашмарга туга зацягнулася. // Зацягнуць сябе чым‑н.; перацягнуць. Зацягнуцца рэменем. Зацягнуцца ў гарсэт. □ Мураўёўна нізка звесіла галоўку, Во занадта зацягнулася ў шнуроўку. Багдановіч.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняць часу больш, чым меркавалася. Канцэрт зацягнуўся — праграма была вялікая. Шамякін. Восень у гэтым годзе зацягнулася, лістапад быў позні. Карпаў. // Працягнуцца да пэўнага часу. Да позняга вечара зацягнулася народнае гулянне на беразе возера. В. Вольскі. Сход зацягнуўся аж да трэціх пеўняў. Сабаленка.

6. Разм. З цяжкасцю дайсці, дабрацца куды‑н. Зацягнуцца дадому. // Зайсці куды‑н. далёка. Зацягнуцца на край свету.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пера..., прыстаўка.

Ужываецца пры ўтварэнні дзеясловаў і вытворных ад іх слоў і абазначае: 1) накіраванасць дзеяння, руху з аднаго месца на другое, з аднаго боку на другі, напрыклад: перабегчы, перавярнуць, перайсці, перакласці (са стала на паліцу); 2) накіраванасць руху цераз які‑н. прадмет, перашкоду, напрыклад: перакінуць (цераз сетку), пералезці (цераз плот), пераплыць, пераскочыць; 3) змену накіраванасці дзеяння, перадачу каму‑, чаму‑н., напрыклад: перадаць (у спадчыну), пераспаць; 4) паўтарэнне дзеяння яшчэ раз, нанава, напрыклад: перакрыць, перарабіць, перачытаць, перашыць; 5) празмернасць дзеяння, а таксама давядзенне дзеяння да адмоўнага выніку, напрыклад: пераесці, перапаліць, перасіліць, ператрымаць, перахваліць; 6) перавагу, першынство ў якім‑н. дзеянні, напрыклад: перакрычаць, ператанцаваць, перахітрыць; 7) паслядоўны ахоп дзеяннем усіх або многіх асоб, прадметаў і вычарпальнасць такога дзеяння, напрыклад: пералавіць, перамыць (увесь посуд), перапэцкаць (рукі), перастраляць, перахварэць (усімі дзіцячымі хваробамі); 8) надзел чаго‑н. на часткі, напрыклад: перагарадзіць, перакусіць (нітку), пераламаць; 9) запоўненасць дзеяннем якога‑н. прамежку часу або правядзенне пэўным чынам якога‑н. прамежку часу, напрыклад: перазімаваць, пераначаваць, перачакаць (дождж); 10) пераўтварэнне ў што‑н. іншае, пераход у іншы стан, від і інш., напрыклад: перакласці (на іншую мову), перарасло (сяброўства ў каханне), перамяніць (свой колер), перафразіраваць; 11) спыненне якога‑н. дзеяння, стану, напрыклад: перабалела (сэрца), перабаяцца, перабрадзіць; 12) слабае праяўленне дзеяння або яго кароткачасовасць, напрыклад: перадыхнуць, перакусіць (перад абедам); 13) (з часціцай ‑ся/‑ца) узаемнасць дзеяння, напрыклад: перамігвацца, перапісвацца, перасварыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)