Таўку́чка ’бойкае месца, дзе прадаюць рэчы з рук’ (ТСБМ), ’кірмаш’ (Мат. Маг. 2), товку́чка ’тс’ (Вруб.). З рус. толку́чка ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тунюня́ — пра надакучлівую, не да месца размову, хлусню, фальшывае ігранне (дзісн., Бел. дыял. 1). Гукапераймальнае, параўн. тулюлю, гл. тулю-тулю.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блака́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да блакады; які мае месца ў час блакады. Блакадная зіма. Блакадныя баі. □ У цяжкім блакадным жыцці.. [Карп] на ўсё глядзеў па-гаспадарску, клапаціўся аб кожнай рэчы, якая магла спатрэбіцца ў далейшым. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выто́к, ‑у, м.
1. Месца, адкуль выцякае рака, ручай.
2. перан.; звычайна мн. (выто́кі, ‑аў). Пачатак, першакрыніца чаго‑н. Вытокі культуры. □ Многія даследчыкі.. сцвярджаюць, што вельмі часта вытокамі прыказак з’яўляюцца: песні, казкі, апавяданні і асабліва анекдоты. Саламевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абжы́ць, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; ‑жывём, ‑жывяце; зак., што.
Асвоіць новае месца, зрабіўшы яго ўтульным, прыгодным для жыцця, прыстасаваць пад жыллё. Патрэбна будзе — абжыве Ён [малодшы сын] новую планету! Смагаровіч. Трэба ж даць лад свайму дому, Абжыць неабжыты пустыр. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дамча́цца і даімча́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм. Вельмі хутка дабегчы, даехаць, даляцець да якога‑н. месца. Хутка цягнік дамчаўся да лесу. Пальчэўскі. [Лук’янскі] даімчаўся да апошніх хвояў і кінуўся ўправа. Там быў густы і стары лес. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыслака́цыя, ‑і, ж.
1. Размяшчэнне войск на тэрыторыі краіны або размеркаванне караблёў флоту па портах. Вопыт партызанскіх баёў падказваў, што трэба неадкладна мяняць месца дыслакацыі атрада. Шчарбатаў.
2. Зрушэнне пластоў зямной кары.
3. Зрушэнне касцей пры пераломах.
[Фр. dislocation.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з-над, прыназ. з Р.
Ужываецца пры абазначэнні прадмета ці месца, зверху або з верхняй часткі якога накіравана дзеянне, рух. З-над ракі даносіцца песня. □ Мо вецер з-над Рэйну, Дунаю тут плача заўсёды з тугі? Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́ўзанка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Расчышчанае месца, пакрытае лёдам, для катання; каток. Убачыць зімой на тратуары коўзанку — і няхай сабе тут людзі не людзі, а яна [жонка], як маленькая — раз і пакаўзнулася... Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натхні́цца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Адчуць натхненне; прыйсці ў стан душэўнага ўздыму. — Ты што — натхніўся гэтым артыкульчыкам? — прасіпеў .. [Ваўчок], падаўшы газету Паходню, калі той сеў на сваё месца. Хадкевіч. Янка натхніўся, вочы яго заблішчалі, голас гучаў урачыста. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)