Акрамо́сак ’шматок крамнай матэрыі’ (Бяльк.), ’шмат, абрэзак’ (Касп.), акрамоссе (Касп.), акрамёскі (КЭС, Багд.) да крамсаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сяўкі́ ’насенны матэрыял, малой колькасцю якога можна шмат засеяць’ (ашм., Стан.). Да сеяць, параўн. сеўкі, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

самомне́ние ср. ганарлі́васць, -ці ж., самаўзвышэ́нне, -ння ср.;

страда́ть самомне́нием быць ганарлі́вым, шмат пра сябе́ (аб сабе́) ду́маць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

переплати́ть сов., в разн. знач. пераплаці́ць;

переплати́ть за поку́пку пераплаці́ць за паку́пку;

переплати́ть мно́го де́нег пераплаці́ць шмат гро́шай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

насі́цца, нашу́ся, но́сішся, но́сіцца; незак.

1. Шпарка перамяшчацца (бегаць, лятаць) у розных напрамках.

Ластаўкі насіліся над сажалкай.

Н. па хаце.

2. Быць, знаходзіцца ў нашэнні.

Паліто доўга носіцца.

3. Празмерна захапляцца кім-, чым-н.; удзяляць шмат увагі чаму-н. (разм.).

Н. з ідэяй.

4. перан. Разносіцца, распаўсюджвацца (пра чуткі, гукі, пахі).

Над поплавам насіўся пах свежага сена.

◊

Насіцца ў паветры — пра блізкі надыход чаго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

больш, прысл.

1.

Выш. ст. да прыслоўя многа. Трэба шмат чытаць, каб б. ведаць.

2. З колькаснымі назоўнікамі абазначае перавышэнне ўказанай колькасці.

Б. за гадзіну.

Б. за кіламетр.

3. У спалучэнні з прыметнікам або прыслоўем служыць для ўтварэння выш. ст.

Б. рашучы хлопец.

4. Далей, у далейшым.

Б. не буду.

5. Пераважна, галоўным чынам.

Ехаць давялося б. лесам.

◊

Ні больш ні менш (як) (разм.) — роўна столькі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

паўзніма́цца і паўздыма́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Узняцца — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. З-пад шынялёў, з-пад коўдраў павысоўваліся, паўзнімаліся галовы. Чорны. Шмат у нас гарадоў, Шмат яшчэ паўзнімецца — Толькі ў кожным пажыць Мне па году жадаецца. Броўка. А далей з-пад лісцяў тонкіх Паўзнімаліся зялёнкі, І застылі ў новых шапках Падасінавікі, бабкі. Бачыла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наліне́іць, ‑ею, ‑еіш, ‑еіць; зак., што і чаго.

Правесці шмат паралельных ліній, разлінеіць. Налінеіць сшытак. // Нарыхтаваць такім чынам у нейкай колькасці. Налінеіць паперы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нашука́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., каго-чаго.

Разм. Патраціць шмат часу на пошукі каго‑, чаго‑н. Нашукацца дзяцей у лесе. Нашукацца патрэбных лекаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падле́шчык, ‑а, м.

Рачная рыба, падобная на ляшча, а таксама лешч невялікіх памераў. [Рыбакі] выцягнулі шэсць ладных шчупакоў, шмат падлешчыкаў, лінёў, плотак. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)