1) рэлігійная група, якая адкалолася ад пануючай царквы;
2) перан. група асоб, якая замкнулася ва ўласных вузкіх інтарэсах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ма́каўка1, ма́кыўка ’плод маку, галоўка’, ’верхняя частка чаго-небудзь (галавы, купала царквы, гары’ (ТСБМ, Грыг., Нас., Шат., Яшк., Мат. Гом., Ян., Сл. ПЗБ), ’рэпіца ў каровы’ (пух., З нар. сл.), гарадоц. макавіца ’тс’ (Сл. ПЗБ). У выніку намінацыі з макавая галоўка. Да мак (гл.).
Ма́каўка2, макоўка ’гарлачык белы, Nymphaea alba L.’ (гом., Кіс., Ян.) утварылася ў выніку семантычнага пераносу паводле падабенства з макаўка1 (гл.); параўн. укр.ма́ківка ’кветка маку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сабо́р1 ’у дарэвалюцыйнай Расіі — сход службовых ці выбарных асоб’, ’сход ці з’езд прадстаўнікоў вышэйшага духавенства хрысціянскай царквы’, ’галоўная або вялікая царква ў горадзе, манастыры’ (ТСБМ), ’царква’ (Сцяшк.). З рус.собо́р ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 56), якое запазычана з царкоўнаславянскай, параўн. ст.-рус.съборъ, ст.-слав.съборъ, першапачаткова ’сход духавенства’ < прасл.*sъbrati. Калька з грэч.συναγωγή ’сход’. Гл. Фасмер, 3, 704 з літаратурай.
Сабо́р2 ’куча’ (Сл. ПЗБ), ’набор’ (Нар. лекс.). Гл. субор.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
«БЕЛАРУ́СКАЯ ЦАРКВА́»,
рэлігійна-гістарычны часопіс. Выдаваўся ў 1956—65 у Чыкага (ЗША) ратапрынтным спосабам на бел. мове з выкарыстаннем лацінкі і кірыліцы адначасова. Заснавальнік — бел.культ.-рэліг. цэнтр, які ў сярэдзіне 1950-х г. аб’яднаў бел. эміграцыю вакол царквы Хрыста Спаса (Збаўцы). Мэта дзейнасці — паліт. незалежнасць бел. дзяржавы, стварэнне незалежнай грэка-каталіцкай царквы (уніяцкай), барацьба супраць камуніст. ідэалогіі. У часопісе пераважалі артыкулы гіст. і рэліг. зместу. Аўтарам большасці з іх быў вядомы на эміграцыі гісторык В.Пануцэвіч. Змяшчаў таксама артыкулы гісторыкаў і мовазнаўцаў Беларусі, маст. творы рэліг. зместу і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бапты́зм
(англ. baptism, ад гр. baptizo = хрышчу)
сектанцкая плынь у хрысціянстве, якая прапаведуе хрышчэнне ў сталым узросце і адмаўляе некаторыя абрады і догматы царквы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
клерыкалі́зм
(фр. cléricalisme, ад с.-лац. clericalis = царкоўны)
ідэалагічная і палітычная плынь, якая імкнецца ўзмацніць уплыў царквы на грамадска-палітычнае і культурнае жыццё краіны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
се́кта
(лац. secta = вучэнне, напрамак, школа)
1) рэлігійная група, якая адкалолася ад пануючай царквы;
2) перан. група асоб, якая замкнулася ва ўласных вузкіх інтарэсах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
excommunicate
[,ekskəˈmju:nɪkeɪt]1.
v.t.
1) абвяшча́ць ана́тэму; адлуча́ць ад царквы́
2) выключа́ць, выкіда́ць (з арганіза́цыі)
2.
n.
адлу́чаны m., адлу́чаная f.
3.
adj.
адлу́чаны; вы́ключаны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
катава́сія
(гр. katabasion = сыходжанне)
1) заключная песня ў царкоўным каноне, у час якой абодва клірасы сыходзяцца разам на сярэдзіну царквы;
2) перан. беспарадак, мітусня, неразбярыха.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
патрыя́рх, ‑а, м.
1. Кіраўнік роду ў родавым грамадстве.
2.перан. Стары і вельмі паважаны чалавек у якім‑н. калектыве. //каго-чаго. Старшы і найбольш выдатны ў якой‑н. галіне дзейнасці чалавек. У Бруселі яго [Карловіча] благаслаўляе сам патрыярх польскіх гісторыкаў Іяхім Лелевель.Г. Кісялёў.
3. Вышэйшы духоўны тытул служыцеля праваслаўнай царквы. // Асоба, якая мае гэты тытул.
[Грэч. patriarchēs — роданачальнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)