Бо́лбатка ’цецярук’. Утварэнне ад балбата́ць (гл.). Птушка так названая па «балбатанню», якое характэрна для яе ў перыяд такавання. Гл. Флінт, Птицы, 174.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бі́вень. Відаць, запазычанне (як і ўкр. би́вень) з рус. би́вень ’тс’ (утварэнне суфіксам ‑ень < ‑ьнь ад бить, параўн. Шанскі, 1, Б, 116).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́кста ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Утварэнне пры дапамозе суф. ‑а да дзеяслова выксціць (гл.). Сюды ж вы́кстка — форма ж. р. да гэтага слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́йданка ’гушкалка’ (Сцяшк.), гайда́нка ’арэлі’ (Янк. II), гайда́нка (БРС) = рус. ’качка, боўтанка’. Утварэнне ад гайда́ць, гайда́цца (гл.) паводле аналагічнай мадэлі гуля́ць — гуля́нка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дварэ́ц ’дварэц’ (БРС). Рус. дворе́ц, укр. дыял. дворе́ць. Усх.-слав. утварэнне ад двор (гл. падрабязна ў Шанскага, 1, Д, Е, Ж, 29).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Клубня́к 1 ’скрутак лык’ (Бяльк.), ’клубок’ (Мат. Гом.). Утварэнне са значэннем сукупнасці прадметаў на ‑няк (Сцяцко, Афікс. наз., 118–119). Гл. клубок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пастарава́ць ’пагаварыць’ (маст., Сцяшк. Сл.). Няясна. Магчыма, да пастар© (гл.), які прапаведваючы, (шмат) гаворыць. Утварэнне, як, напрыклад, укр. постаростувати ’быць старастаў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Раўча́ць, роўча́ць ’мяўкаць’: коты роўчаць (Мат. Гом.). Гукапераймальнага паходжання, параўн. в.-луж. rjawčeć ’тс’, утварэнне на базе анаматапеі (Шустар-Шэўц, 2, 1221).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
плазмо́дый
(н.-лац. plasmodium, ад гр. plasma = утварэнне + eidos = выгляд)
1) вегетатыўнае цела слізевікоў і некаторых водарасцей;
2) прасцейшы арганізм класа спаравікоў, які паразітуе ў крыві і з’яўляецца ўзбуджальнікам малярыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ґаляшо́вачкі (з выбухным ґ) ’туфлі парусінавыя або брызентавыя’ (Жд. 1) утварэнне ад галёш (гл.). Назва дадзена, відаць, па знешняму падабенству галяшовачак з галёшамі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)