Пярэ́чыць ’выказваць нязгоду; спрачацца; быць неадпаведным’ (ТСБМ, Нас., Шат., Гарэц., Бяльк.), ’забараняць, перашкаджаць’ (Нас., чэрв., Сл. ПЗБ), ’працівіцца, супрацьпастаўляць’ (Варл.), перачы́ць ’выказваць нязгоду’ (Воўк-Лев., Татарк.). Дзеяслоў да пе́рак (гл.), зыходным можна лічыць адно са значэнняў дзеяслова пярэ́чыць ’перасякаць дарогу’ (Нас.), параўн. укр. пере́чити ’выказваць нязгоду, супярэчыць’, рус. пере́чить ’перасякаць папярок; супярэчыць’, польск. przeczyć ’перашкаджаць, выказваць нязгоду’, чэш. přičiti ’супрацьстаяць’, славен. prẹ́čiti ’пярэчыць’, серб.-харв. пре́чити ’перашкаджаць, ствараць перашкоды’, балг. преча ’тс’, макед. пречи ’тс’, што ўзыходзяць да прасл. *perčiti, вытворнага ад *perkъ, першапачаткова ’паставіць папярок’, далей ’працівіцца’ (Сной₂, 562; БЕР, 5, 685; Банькоўскі, 2, 823). Таго ж паходжання царкоўнаславянізм папрака́ць, параўн. папро́к і папяро́к (гл.), параўн. Фідроўская, Зб. Багародзіцкаму, 145.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
kreować
kre|ować
незак.
1. кніжн. ствараць;
poeta ~uje świat wyobraźni — паэт стварае фантастычны свет;
2. кніжн. іграць, выконваць;
~ować rolę — выконваць ролю
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
trudność
trudnoś|ć
ж. цяжкасць;
z ~cią — з цяжкасцю, насілу;
mieć ~ci z czym — мець цяжкасці з чым;
robić ~ci — ствараць цяжкасці (перашкоды)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
прыгнята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Прыціскаць чым‑н. цяжкім зверху. Прыгнятаць сыр каменем.
2. Не даваць свабодна жыць, эксплуатаваць. Вёску прыгняталі памешчык і земства, ураднік і мясцовы багацей. Навуменка.
3. перан. Непакоіць, ствараць цяжкі, падаўлены настрой. Памаўчаўшы,.. [маці] загаварыла, перасільваючы нейкі ўнутраны цяжар, які прыгнятаў яе. Якімовіч. Бянтэжыла і прыгнятала нас яшчэ і невядомасць. С. Александровіч. Мяне прыгнятала адзіноцтва, тая сіратлівая цішыня, якая часта панавала ў нашых зялёных кутках. Кулакоўскі. Нізкае скляпенне, пах цвілі, папіскванне пацукоў прыгнятала хлапца. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радні́ць, радню, родніш, родніць; незак., каго-што.
1. Ствараць адносіны роднасці паміж кім‑н. Радніць адну сям’ю з другой.
2. Рабіць блізкім па духу, перакананнях і пад. — Толькі шчырасць збліжае, родніць людзей на ўсё жыццё. Шамякін. [Салдат] адчуў нешта такое, што радніла яго з гэтым незнаёмым, але ўжо блізкім таварышам. Сабаленка.
3. Рабіць падобным, сходным; збліжаць. Тут, дарэчы, ёсць нешта такое, што родніць .. [Багдановіча] з Лермантавым, паэтам, які, як і Багдановіч, надзелены выключнай інтэнсіўнасцю духоўнага жыцця, нават раннія праяўленні якога здзіўляюць сваёй глыбінёй. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
славу́тасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць славутага.
2. Слава, шырокая папулярнасць, вядомасць. Горад хутка разросся і набыў славутасць. «Маладосць». Зоя Лагодзіч адразу ўскіпела: — Мы [Толю] ўсыплем. Не паглядзім на славутасць. Асіпенка.
3. Вядомы, праслаўлены чалавек. Я адразу пачаў ствараць фантастычныя праекты, як зраблю навуковае адкрыццё ды стану славутасцю. Карпюк. «Зусім магчыма, — разважала маці, — што хлопчык некалі зробіцца славутасцю. Гучнае імя для яго тады будзе як знаходка!» Арабей.
4. Месца ці прадмет, выдатныя чым‑н. І яшчэ адна славутасць ёсць у Ігарцы — мярзлотная станцыя. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піса́ць
1. schréiben* vt;
піса́ць бацька́м an die [den] Éltern schréiben*;
2. (ствараць) schréiben* vt; sich schríftstellerisch betätigen (быць пісьменнікам);
3. (фарбамі) málen vt;
◊ гэ́та ві́ламі па вадзе́ напі́сана ≅ das ist noch sehr zwéifelhaft; das steht noch in den Stérnen;
ду́рню зако́н не піса́ны für Dúmme gibt es kein Gesétz
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
mould2 [məʊld] v. BrE
1. адліва́ць у фо́рму, фармава́ць
2. рабі́ць па шабло́не
3. (into) ствара́ць, фармірава́ць, ператвара́ць;
mould public opinion фармірава́ць грама́дскую ду́мку;
mould smb.’s character фармірава́ць хара́ктар каго́-н.
4. абляга́ць;
Her wet dress moulded her slender figure. Мокрая сукенка аблягала яе стройную фігуру.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
begin [bɪˈgɪn] v. (began, begun)
1. пачына́ць, распачына́ць; пачына́цца;
begin on smth. бра́цца за што-н.;
begin the score адкры́ць лік;
Where to begin? З чаго пачаць?
2. засно́ўваць, ствара́ць;
begin a club адкры́ць клуб
♦
to begin with найпе́рш, перш за ўсё, перш-на́перш, па-пе́ршае
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
заці́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. заціх, ‑ла; зак.
1. Перастаць ствараць якія‑н. гукі (гаварыць, смяяцца, крычаць і пад.); змоўкнуць. Марыля крычала хрыпла і дзіка, а потым заціхла. Брыль. Уздрыгнула і памалу пачала расхінацца заслона, са сцэны павеяла халадком, зала заціхла. Карпаў. // Перастаць чуцца, раздавацца. І змоўкла радыё, ні гуку, І голас дыктара заціх. Колас. Заціх апошні водгалас грымотнага раскату. Лынькоў.
2. перан. Аслабіць або спыніць сваю дзейнасць. Лёгкая плынь ветру зноў заціхне, і дзень зноў зіхаціць сонцам. Чорны. Вёска прытаілася, заціхла, як і ў першыя дні акупацыі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)