скула́сты, ‑ая, ‑ае.
З пукатымі скуламі 1. Скуласты твар. □ У чалавека трэсліся рукі, а па скуластых абветраных шчоках цяклі слёзы. Асіпенка. // Які мае такі твар. На пажоўклай ад часу паперы захаваўся здымак: двое маладых хлопцаў стаялі побач. Адзін, крыху старэйшы, скуласты, амаль бязбровы, а другі — худзенькі, з далікатным, як у дзяўчыны, тварам, высокі. Хомчанка. Слова папрасіў русы, скуласты, з чырвоным тварам чалавек. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фашы́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Прыхільнік фашызму; член фашысцкай арганізацыі. Спадабалася байцам і тое, што стары моцна ненавідзеў фашыстаў і проста выказваў гэта з самага пачатку вайны. Шчарбатаў. Адняўшы палец з курка, Міхась убачыў: фашыст, у якога ён цэліўся, пластам ляжаў на зямлі побач з матацыклам. Якімовіч. За здзекі і гвалты, за слёзы і пакуты бязвінных людзей заплацілі фашысты сваёю крывёю. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Dies aegritudinem adimit
Час лечыць хваробу.
Время лечит болезнь.
бел. Час ‒ лепшы/найлепшы/добры лекар/доктар.
рус. От всякой беды есть два лекарства: время и молчание. Время ‒ лучший лекарь. Время пройдёт ‒ слёзы утрёт.
фр. Le temps allège bien des douleurs (Время очень облегчает/успокаивает боль). Tout s’oublie avec le temps (Всё забывается со временем).
англ. Time is the best healer (Время ‒ лучший лекарь).
нем. Die Zeit ist der beste Arzt (Время ‒ лучший лекарь). Die Zeit heilt alles (Время лечит всё). Die Zeit heilt alle Wunden (Время лечит все раны).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Го́ркі (род. Го́рак) г. Го́рки
го́ркі
1. го́рький;
г. смак — го́рький вкус;
2. го́рький, го́рестный;
~кае жыццё — го́рькая (го́рестная) жизнь;
○ ~кая соль — го́рькая соль;
◊ го́ра ~кае — го́ре го́рькое;
~кія слёзы — го́рькие слёзы;
~кае дзіця́ — ещё ребёнок;
г. п’я́ніца — го́рький пья́ница;
г. во́пыт — го́рький о́пыт;
~кая пілю́ля — го́рькая пилю́ля;
збіць на г. я́блык — изби́ть до полусме́рти;
абры́даў, як ~кая рэ́дзька — погов. надое́л, как го́рькая ре́дька
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
завалачы́ сов.
1. разг. (таща, доставить, затянуть куда-л.) затащи́ть; (втащить волоком — ещё) уволо́чь;
з. са́ні ў пу́ню — затащи́ть (уволо́чь) са́ни в сара́й;
2. вдеть;
з. ні́тку ў іго́лку — вдеть ни́тку в иглу́;
3. в др. знач. заволо́чь;
хма́ры ~лаклі́ ўсё не́ба — ту́чи заволокли́ всё не́бо;
слёзы ~лаклі́ во́чы — слёзы заволокли́ глаза́;
бяльмо́ ~лакло́ во́ка — бельмо́ заволокло́ глаз;
бу́хту ~лакло́ вячэ́рняй смуго́й — бу́хту заволокло́ вече́рней ды́мкой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
набе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; -бе́г, -гла; -бяжы́; зак.
1. на каго-што. Наскочыць з разбегу, з разгону.
Н. на прахожага.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Хутка насунуўшыся, пакрыць сабой нейкую прастору (пра хвалі, хмары і пад.).
Хвалі набеглі на бераг.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца ў адным месцы ў вялікай колькасці.
Набегла шмат народу.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Павялічыцца ў суме, колькасці.
Набеглі працэнты.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раптам узнікнуць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці і пад.).
Набеглі трывожныя думкі.
Слёзы набеглі.
◊
Набегчы на памяць (разм.) — успомніцца.
|| незак. набяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
łza
ж. сляза;
ze ~mi w oczach — са слязьмі на вачах (у вачах);
nie uronić nawet łzy — і слязы не пусціць;
oczy zaszły mu ~mi — слёзы навярнуліся яму на вочы;
płakać rzewnymi ~mi — плакаць горкімі слязьмі; горка плакаць;
krokodyle łzy — кракадзілавыя слёзы;
czysty jak łza — чысты як сляза
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
melt [melt] v.
1. та́яць, растава́ць;
The snow has melted. Снег растаў.
2. растапля́ць, расто́пліваць;
Melt the butter. Растапі масла.
3. змякча́ць; змякча́цца (перан.);
His heart melted when he saw her tears. Яго сэрца памякчэла, калі ён убачыў яе слёзы.
melt away [ˌmeltəˈweɪ] phr. v. паступо́ва зніка́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
shed2 [ʃed] v. (shed)
1. губля́ць, скіда́ць;
The snake sheds its skin. Змяя скідае скуру;
Trees shed their leaves. Дрэвы скідаюць лісце.
2. fml ліць, праліва́ць (слёзы);
shed blood праліва́ць кроў
3. выпраме́ньваць, вылуча́ць (цяпло)
♦
shed light on smth. праліва́ць святло́ на што-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адплаці́ць, ‑плачу, ‑плапіш, ‑плаціць; зак.
1. Аддзячыць, узнагародзіць за што‑н. (клопат, працу і пад.). Я адплаціў народу, Чым моц мая магла: Зваў з путаў на свабоду, Зваў з цемры да святла. Купала. [Зямля] адплаціць увосень хлебаробу за яго шчырую працу багатым ураджаем. «Звязда». // Адказаць якімі‑н. дзеяннямі, учынкамі, словамі на чые‑н. дзеянні, учынкі, словы. Нявольнікі працы адплацяць паўстаннем За раннюю старасць, за слёзы маленства. Глебка. Убачыўшы на твары Паліны непрыязнасць, цяпер ужо не схаваную, .. [Шмякаў] зразумеў сапраўдны сэнс Палініных слоў і адплаціў ёй іранічным позіркам. Савіцкі.
2. перан. Адпомсціць за крыўду, злачынства. Ды знайшоўся.. адзін чалавек, што адплаціў пану за ўсе людскія слёзы і крыўды. Якімовіч. [Салдаты:] — Дамоў направіліся мы, Каб адплаціць за ўсе нягоды І ганьбу з нашага народу Крывёй праклятых гадаў змыць. Танк.
•••
Адплаціць (плаціць) той жа манетай — адказаць тым жа, такім жа ўчынкам, такімі ж адносінамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)