слёзы, ед. сляза́ ж., в разн. знач. слёзы;
с. цяку́ць — слёзы теку́т;
даве́сці да слёз — довести́ до слёз;
◊ кракадзі́лавы с. — крокоди́ловы слёзы;
асушы́ць (уце́рці) с. — осуши́ть (утере́ть) слёзы;
адны́ с. — а) одно́ го́ре; б) кот напла́кал;
абліва́цца (го́ркімі) ~за́мі — облива́ться (го́рькими) слеза́ми;
пусці́ць слязу́ — пусти́ть слезу́;
даць во́лю ~за́м — дать во́лю слеза́м;
залі́цца (го́ркімі) ~за́мі — зали́ться (го́рькими) слеза́ми;
ліць с. — лить слёзы;
глыта́ць с. — глота́ть слёзы;
умы́цца ~за́мі — умы́ться слеза́ми;
крыва́выя с. — крова́вые слёзы;
адалью́цца (каму, чые) с. — отолью́тся (кому, чьи) слёзы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сляза́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сляза́ |
слё́зы
слязы́ |
| Р. |
слязы́ |
слё́з |
| Д. |
слязе́ |
сляза́м
слё́зам |
| В. |
слязу́ |
слё́зы
слязы́ |
| Т. |
слязо́й
слязо́ю |
сляза́мі
слязьмі́
слё́замі |
| М. |
слязе́ |
сляза́х
слё́зах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
слязні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.
1. У Старажытным Рыме: пасудзіна, у якую збіралі слёзы, калі плакалі па нябожчыку.
2. Слёзны мяшок каля вока, дзе збіраюцца слёзы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слеза́ сляза́, -зы́ ж.;
◊
крокоди́ловы слёзы кракадзі́лавы слёзы;
проли́ть слезу́ пралі́ць (пусці́ць) слязу́;
осуши́ть слёзы (кому-л.) уце́рці слёзы (каму-небудзь);
сквозь слёзы праз слёзы;
лить слёзы ліць слёзы;
дать во́лю слеза́м даць во́лю сляза́м;
зали́ться слеза́ми залі́цца сляза́мі;
слеза́ми облива́ться сляза́мі абліва́цца;
глота́ть слёзы глыта́ць слёзы;
утопа́ть в слеза́х заліва́цца сляза́мі;
слёзы подступи́ли к го́рлу слёзы падступі́лі да го́рла;
отолью́тся (чьи) слёзы (кому) адалью́цца (чые) слёзы (каму).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
навярну́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ве́рнецца; зак.
1. Выступіць на вачах (пра слёзы).
Ад болю навярнуліся слёзы на вачах.
2. Нахіліцца на бок.
|| незак. наваро́чвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кракадзі́лаў крокоди́лий; крокоди́лов;
◊ ~лавы слёзы — крокоди́ловы слёзы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
горю́чийI / горю́чие слёзы нар.-поэт. го́ркія слёзы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
слязі́сты, -ая, -ае.
Які выдзяляе слёзы.
Слязістыя вочы.
|| наз. слязі́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
притво́рный прытво́рны; (неискренний) няшчы́ры;
притво́рные слёзы прытво́рныя (няшчы́рыя) слёзы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зака́паць², -аю, -аеш, -ае; зак.
Пачаць ка́паць.
Закапаў дождж.
Закапалі слёзы з вачэй.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)