распасце́рціся, ‑струся, ‑стрэшся, ‑стрэцца; ‑стромся, ‑страцеся; пр. распасцёрся, ‑сцерлася; зак.
1. Легчы або сесці шырока, свабодна, заняўшы многа месца. [Каляда:] — А ну, кума, пасунься. Не захопіш і так усяго, — распасцерлася... Брыль.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняць сабой шырокі абшар, вялікую прастору. Якая навокал далеч! Яна распасцерлася ва ўсе бакі, куды ні глянеш, без канца і краю... Гамолка. Над зямлёю распасцёрся ясны купал бяздоннага неба. Колас.
3. перан. Пашырыць сферу свайго дзеяння, ахапіўшы большае кола прадметаў, з’яў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асядла́ць
1. sátteln vt;
2. разм (падпарадкаваць сабe) in séine Gewált bekómmen*;
3. разм (сесці верхам на што-н) bestéigen* vt, sich (ríttlings) sétzen (auf A);
4. вайск besétzen vt;
асядла́ць даро́гу den Weg verlégen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
развалі́цца
1. éinstürzen vi (s), éinbrechen* vi (s), zusámmenbrechen* vi (s), zerfállen* vi (s);
2. перан (разладзіцца) verfállen* vi (s); zerfállen* vi (s);
3. разм (уразвалку сесці або легчы) sich áusstrecken, sich rékeln, sich hínflegeln
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прысе́сці
1. (сесці) sich (hín)setzen; sich für ein Wéilchen níedersetzen;
прысе́сці адпачы́ць sich für ein Wéilchen hínsetzen, um áuszuruhen;
2.:
прысе́сці на ку́кішкі níederhocken аддз vi (s);
3. (зрабіць рэверанс) knícksen vi, éinen Knicks máchen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
наво́ддаль,
1. прысл. На некаторай адлегласці; не вельмі далёка. Сесці наводдаль. □ Злева наводдаль быў невялікі поплаў. Мележ. А наводдаль дружна зелянеюць палеткі азіміны. Хведаровіч. Мсціслаў і Выбіцкі ехалі наводдаль і ўсё яшчэ аб нечым дамаўляліся. Караткевіч.
2. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужываецца пры назве прадмета, асобы, месца ці прасторавай мяжы, на пэўнай адлегласці ад якіх адбываецца дзеянне, рух або размяшчаецца хто‑, што‑н. Калодзеж выкапалі наводдаль вуліцы. □ [Мірон] сядзеў на лаве крышку наводдаль стала і выдумляў сваю новую гісторыю. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
konik
м.
1. конік;
2. гаплік;
konik morski заал. марскі канёк (Hippocampus);
konik polny заал. конік (Locusta);
wsiąść na swego ~a — сесці на свайго канька
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
níederlassen
*
1.
vt
1) спуска́ць, апуска́ць
die Flágge ~ — спуска́ць сцяг
2) кла́сці [ста́віць] на зямэ́р
2.
(sich)
1) сяда́ць, садзі́цца, апуска́цца
sich in éinen Séssel [auf éine(r) Bank] ~ — се́сці ў крэ́сла [на ла́ўку]
2) пасяля́цца; уладко́ўвацца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
мак (род. ма́ку) м. мак;
◊ се́сці ма́кам — потерпе́ть крах; сесть в кало́шу;
ду́ля з ма́кам — ку́киш с ма́слом;
рассыпа́цца дро́бным ма́кам — рассыпа́ться ме́лким бе́сом; лебези́ть;
не ўрадзі́ў м. — перабу́дзем і так — погов. не роди́л мак — перебу́дем и так
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
напе́радзе
1. нареч. впереди́;
н. быў лес — впереди́ был лес;
2. нареч. (в будущем) впереди́;
пра гэ́та гаво́рка н. — об э́том речь впереди́;
3. предлог с род. впереди́, спе́реди;
се́сці н. каго́-не́будзь — сесть впереди́ (спе́реди) кого́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
непако́ра, ‑ы, м. і ж.
1. ж. Непакорнасць, непадуладнасць каму‑н. [Думцы Я. Купалы] пастаянна ўласцівы дух непакоры, бунту, пратэсту. Навуменка.
2. м. і ж. Такі, якога немагчыма скарыць. Карчагін... Ён выстаяў скрозь, непакора! Глядзіць са старонак сурова, з дакорам. Арочка.
3. м. і ж. Упарты чалавек; неслух. Спачатку.. [бацька] намерыўся было сесці на лаву, пагутарыць з Галінай аб яе жыцці, вучобе.., падзяліцца, з бачкой сваімі думкамі, але рагаталі перадумаў, рэзка махнуў рукою і выйшаў за дзверы. — Во, стары непакора, — злосна заключыла маці, ставячы на стол пачастунак. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)