2. Які знаходзіцца ў хвасце, у канцы чаго‑н. Хваставы вагон. □ Хваставыя чырвоныя агні поезда глядзяць з начы на .. [Яругіна].., але неўзабаве і яны знікаюць.Карамазаў.
•••
Хваставое апярэнне самалётагл. апярэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
vane
[veɪn]
n.
1) крыло́n. (ветрака́, вэнтыля́тара)
2) ло́пасьць вінта́(самалёта або́ парапла́ва)
3) флю́гер -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ро́катм. Tósen n -s (выццё буры); Getöse n -s (шум, гул); Bráusen n -s (мора); Súrren n -s (самалёта)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АДРЫЎНО́Е ЦЯЧЭ́ННЕ,
цячэнне, пры якім паток вадкасці (газу), што абцякае цела, адрываецца ад яго паверхні з утварэннем віхравой зоны. Узнікае каля паверхні цела з крывалінейнымі ўтваральнымі (напр., сферы, крыла самалёта), пры наяўнасці вязкага пагранічнага слоя і павышэння ціску ў напрамку цячэння. Уплывае на гідрадынамічныя (аэрадынамічныя) характарыстыкі целаў, а пры звышгукавых скарасцях цячэння і на цеплавы рэжым.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКСІДАВА́ННЕ,
працэс утварэння на паверхні металічных вырабаў аксіднай плёнкі. Павышае каразійную ўстойлівасць, зносаўстойлівасць, электраізаляцыйныя ўласцівасці вырабаў, надае ім прывабны дэкар. выгляд (гл.Паціна). Аксідную плёнку атрымліваюць тэрмічным (гл.Вараненне), хімічным (з дапамогай раствораў кіслот, шчолачаў, спец. рэчываў) і электрахім. анодным (гл.Анадзіраванне) спосабам. Выкарыстоўваюць у прылада-, самалёта-, машынабудаванні, для аддзелкі буд. і арх. дэталяў, метал. вырабаў быт. прызначэння. Гл. таксама Акаліна, Акісленне металаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
мо́дна, прысл.
Згодна з модай. На борце самалёта было толькі чатыры пасажыры: савецкі інжынер Міхаіл Ярохін, адзін паважаны, модна апрануты англічанін і маладая канадка з дачкой год чатырох.Шамякін.Вывесілі на вагоне аб’яву, што тут, у цырульні на колах, можна модна пастрыгчыся.Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віра́ж1, ‑у, м.
1. Паварот самалёта, карабля з крэнам або паварот па крывой аўтамашыны, веласіпеда і пад. Робячы глыбокія віражы,.. [самалёты] ўзляталі пад воблакі.Дудо.
2. Месца павароту дарогі, спартыўнай дарожкі.
[Фр. virage — паварот.]
віра́ж2, ‑у, м.
Хімічны раствор для надання пэўнага колеру фатаграфічным здымкам.
[Фр. virage — фатаграфічны працэс, літаральна — паварот.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
элеро́н, ‑а, м.
Спец. Рухомая паверхня канцоў крыл самалёта, якая служыць для ўстаранення крэну машыны пры гарызантальным палёце і паваротах у паветры. — Ведаеце вы, дзе ў самалёце трубка Што? — прыйшоў у сябе Каралёў. [Ахтан:] — Я дуцік магу паказаць... — І элероны? — Ахтан падняў галаву.Алешка.
[Фр. aileron ад aile — крыло.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
с. аб набліжэ́нні самалёта — сигнализи́ровать о приближе́нии самолёта;
с. аб небяспе́цы — сигнализи́ровать об опа́сности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
што́пар, ‑а, м.
1. Тонкі завостраны з аднаго канца шрубападобны металічны стрыжань з ручкай, які служыць для адкаркоўвання бутэлек. У траве пад акном .. [дзед] знайшоў складаны ножык на два лязы са штопарам і шылам.Курто.
2. У авіяцыі — адна з фігур вышэйшага пілатажу, сутнасць якой у зніжэнні самалёта па крутой спіралі. // Імклівае падзенне самалёта з вярчэннем яго вакол сваёй восі ў выніку няспраўнасці сістэмы кіравання. Вораг адсек хваставую апору.. Самалёт Аляксея ўвайшоў у штопар.«Звязда».//узнач.прысл.што́парам. Па спіралі (уніз), шрубападобна. Не паспеў .. [цецеравятнік] адляцець і дзесяці метраў, як пачуўся другі стрэл, пасля якога ястраб здрыгануўся, потым перакруціўся і штопарам пайшоў уніз.Ляўданскі.
[Ням. Stopper.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
