перасвары́цца, ‑сваруся, ‑сварышся, ‑сварыцца; зак.
Пасварыцца паміж сабой, з усімі, многімі. Перасварыліся суседзі. □ Падняўся вэрхал. І мы не заўважылі, як перасварыліся. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухрадко́ўе, ‑я, м.
Страфа з двух радкоў; два сумежныя, звязаныя паміж сабой радкі верша. Знойдзеш у Багдановіча таксама творы, напісаныя двухрадкоўямі. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ветрадуй ’міфічная істота, якая ўвасабляе сабой вецер’ (КТС, А. Алешка). Ад вецер і дуць і суф. ‑уй (гл.). Параўн. укр. вітродуй ’вецер-дух’. Семантыка рус. дыял. ветродуй значна адрозніваецца ад бел. (СРНГ, 4, 203.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рангаві́ска ’ручка ў вілах’, ранкаві́чка, ранкаяска (навагр., Сл. рэг. лекс.), ранкаві́ско ’ручка ад лапаты’ (Сцяшк. Сл.). З польск. rękowisko ’тс’. Форма ранкаяска ўяўляе сабой кантамінацыю польск. rękowisko і rękojeść ’тс’, ранкавічка, відаць, асацыятыўная форма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́йма ’беспарадак’ (Жд. 3). Да рой 1 (гл.). Утворана ад дзеяслова раі́цца (гл.) пры дапамозе суф. ‑ма, як кры́чма, сі́дзьма і інш., які ўяўляе сабой канчатак Тв. скл. парнага ліку (Карскі 2-3, 67).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напе́рад, прысл. і прыназ. з Д.
1. прысл. У напрамку перад сабой; у напрамку руху.
Зрабіць крок н.
Глядзець н.
2. перан. У будучыню.
Жыццё кліча нас н.
3. прысл. Раней часу, раней за што-н. іншае (разм.).
Пахваліцца н.
4. прысл. Раней вызначанага тэрміну, авансам.
Узяць плату н.
5. у знач. выкл. Ужыв. як каманда рухацца ў напрамку перад сабой. «Н.!» — скамандаваў камбат.
6. прыназ. з Д. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве асобы ці прадмета, на лінію руху якіх ці ў напрамку перад якімі хто-, што-н. выходзіць, выбягае і пад.
Забегчы н. каму-небудзь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.
1. Забраць з сабой, да сябе ўсё, многае або ўсіх, многіх.
П. рэчы.
П. дзяцей з дзіцячага сада.
2. Забраць сілай усё, многае або арыштаваць ці прызваць усіх, многіх.
Рабаўнікі пазабіралі дабро.
Хлопцаў пазабіралі ў армію.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́зці¹, вязу́, вязе́ш, вязе́; вязём, везяце́, вязу́ць; вёз, ве́зла; вязі́; незак., каго-што.
1. Перамяшчаць каго-, што-н. пры дапамозе якіх-н. сродкаў руху.
В. пясок на тачцы.
2. Адпраўляючыся ў паездку, мець пры сабе, з сабой.
В. дзяцей у вёску.
В. многа навін.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мара́ль, -і, ж.
1. Сукупнасць прынцыпаў і норм паводзін людзей між сабой і ў адносінах да грамадства.
Чалавек высокай маралі.
2. Лагічны павучальны вывад з чаго-н.
М. байкі.
3. Павучанне, натацыя (разм.).
Чытаць м.
|| прым. мара́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
М. кодэкс.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засла́ць², -сцялю́, -сце́леш, -сце́ле; -сцялі́; -сла́ны; зак., што.
1. Рассцілаючы што-н., пакрыць якую-н. паверхню.
З. стол абрусам.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыць, завалачы сабой (пра што-н., што сцелецца).
Туман заслаў нізіну.
Слёзы заслалі вочы.
|| незак. засціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)