primär

a пе́ршасны, першапачатко́вы

éine ~e Fráge — пыта́нне першара́днага значэ́ння

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Дада́так ’дадатак’. Укр. дода́ток, польск. dodatek, чэш. dodatek, балг. дода́тък і г. д. Слав. *dodatъkъ — утварэнне суфіксам ‑ъkъ ад дзеепрыметніка на ‑t‑, ад дзеяслова *dodati (*do‑dati); параўн. бел. дада́ць, укр. дода́ти, польск. dodać, чэш. dodati, балг. дода́м і г. д. Як дзеяслоў *dodati, так і вытворнае *dodatъkъ, бясспрэчна, маюць прасл. характар, прынамсі, з’яўляюцца прасл. дыялектызмамі. Дзіўна, што ў праславянскім слоўніку Трубачова (Трубачоў, Эт. сл.) няма ні *dodati, ні *dodatъkъ. Іншае пытанне, ці не запазычаны бел. дадатак, укр. додаток з польск. мовы. На гэта пытанне адказаць пакуль што вельмі цяжка, таму што няма дакладных даных аб гісторыі гэтых слоў. Калі нават гэта і запазычанне, то застаецца пытанне аб зах.-слав. дыялектызмах прасл. характару тыпу *dodati, *dodatъkъ.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бяста́ктны, ‑ая, ‑ае.

Які не выяўляе такту ў абыходжанні з кім‑н.; нетактоўны. Бястактны чалавек. // Які сведчыць пра адсутнасць такту. Бястактнае пытанне. □ І мне зноў сорамна за мой бястактны, недаравальны выбрык. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нако́нт, прыназ. з Р.

Спалучэнне з прыназоўнікам «наконт» выражае аб’ектныя адносіны: указвае на прадмет ці з’яву, якія з’яўляюцца аб’ектам думкі, выказвання, меркавання. Думкі наконт працы. □ [Міхал:] — І наконт кватэры таксама паставім пытанне... Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прынцыпо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Звязаны з прынцыпамі, заснаваны на прынцыпах. Прынцыповая розніца. Прынцыповае пытанне. Прынцыповае рашэнне. Прынцыповая спрэчка.

2. Які строга прытрымліваецца прынцыпаў, кіруецца імі ў сваіх паводзінах. Прынцыповая палітыка. Прынцыповы чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

question​1 [ˈkwestʃən] n.

1. пыта́нне;

May I ask a question? Можна задаць пытанне?

2. прабле́ма, спра́ва; пыта́нне, яко́е абмярко́ўваецца;

economic/social questions эканамі́чныя/сацыя́льныя прабле́мы

3. сумне́нне; пярэ́чанне;

There is no question about it. У гэтым ніхто не сумняваецца.

♦

beyond question без сумне́ння;

in question згада́ны;

out of the question безумо́ўна, на́ват гаво́ркі няма́;

without question без сумне́ння;

bring/throw smth. into question ста́віць што-н. пад сумне́нне, аспрэ́чваць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

узгадні́ць, -гадню́, -го́дніш, -го́дніць; -го́днены; зак.

1. што і што з чым. Прывесці ў пэўную адпаведнасць з чым-н.

У. дзеянні.

У. гадавы план з дырэктарам.

2. што з кім. Абмеркаваўшы, выпрацаваць адзіную думку наконт чаго-н., атрымаць згоду на што-н.

У. пытанне з начальствам.

|| незак. узгадня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. узгадне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

уско́сны, -ая, -ае.

1. Не непасрэдны, пабочны; проціл. прамы.

Ускосныя звесткі.

Ускосныя доказы.

Абвінавачванне ўскосна (прысл.) датычыць і яе.

2. У граматыцы пра перадачу чужой мовы: які выражаецца даданым сказам.

Ускосная мова.

Ускоснае пытанне.

○ Ускоснае дапаўненне — у граматыцы: дапаўненне ў любым склоне, акрамя вінавальнага без прыназоўніка.

Ускосны склон — у граматыцы: усякі склон, акрамя назоўнага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

наспе́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які паспеў, спелы. Жыта было наспелае, ужо растапырвала каласкі, каб выплакацца зернем. Лобан.

2. перан. Развіцца, дайсці да высокай ступені праяўлення чаго‑н.; стаць надзённым. Наспелае пытанне. Наспелае рашэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэскры́пт, ‑а, М ‑пце, м.

1. Пісьмо манарха якой‑н. высокапастаўленай асобе з аб’яўленнем узнагароды, з удзячнасцю за паслугі і пад.

2. У Старажытных Рыме — адказ імператара на пададзенае яму для вырашэння пытанне.

[Лац. rescriptum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)