рыпе́ць несов. скрипе́ть;

акані́цы рыпя́ць — бу́дзе дождж — ста́вни скрипя́т — к дождю́;

снег рыпі́ць пад палаза́мі — снег скрипи́т под поло́зьями

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

угіна́цца несов.

1. вгиба́ться, прогиба́ться;

2. (под тяжестью чего-л.) сгиба́ться; склоня́ться;

3. страд. вгиба́ться; прогиба́ться; см. угіна́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Падге́рац ’жалезны прэнт, які злучае шворан з трайнёю калёс’ (ТСБМ, Янк. 2), падгэ́ріц (Бяльк.), падагэ́рц (Шат.), падгэ́рц (Шат., Янк. 2), подге́рэц, подгэ́рэц (ТС), подге́рец (Мат. Гом.), подге́рац (Сл. ПЗБ), підгі́рць, подгі́рць, подго́рец, пудге́рец (Сл. Брэс.), пудге́рац (Тарнацкі, Studia). Рус. курск. подги́риц (без тлумачэння значэння у КСРНГ), смал. подге́р ’жалезная паласа под коламі, якая злучае пярэднюю і заднюю часткі колаў’, укр. підге́рц, пудге́рец ’тс’. Няясна. Па фанетычных прыкметах, запазычанне, хутчэй усяго германізм. Але канкрэтную крыніцу вызначыць цяжка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тру́джанне ‘пакуты’ (Гарэц.), труджэ́нне ‘праца, гараванне’ (Некр. і Байк.), тружэ́нне ‘непакой, турбота’ (Нас.), ст.-бел. тружание, тружанье ‘праца, намаганне, старанне’ (ГСБМ, Альтбаўэр); сюды ж ст.-бел. тружатисѧ ‘працаваць’, варыянт да трудитисѧ: во всемъ тружаньи его што трудитсѧ под солнцем (Альтбаўэр). Непасрэдным адпаведнікам дзеяслова з’яўляецца польск. trużyć ‘мучыць’, адносна якога выказана меркаванне пра ўсходнеславянскія ўплывы (Брукнер, 577) або сувязь з *tryzniti (Варбат, Этимология–1983, 41), аднак семантыка і формаўтварэнне сведчаць аб паходжанні ад *trudъ (гл. труд 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Іспо́д ’ніз’ (Др.-Падб., Гарэц., Касп.), ’дно (падлога) у печцы’ (Гарэц., Касп.), ’ніжняя частка якой-н. пасудзіны’ (Нас. Доп.), іспо́т ’под’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. дыял. и́спо́д ’падкладка адзення’, ’ніз’, ’дно чаго-н.’, ’чарэнь’, ’падлога’. Ст.-рус. исподъ ’ніз’, ’выварат, спод’, ’адваротны бок якой-н. рэчы’, ’ніжняе адзенне, бялізна’, исподь ’ніз’ адзначана з XI ст. (першая фіксацыя ў Ізборніку Святаслава 1076 г.). Утворана шляхам зрашчэння складанага прыназоўніка из (ис) — подъ у ст.-рус. мове. Гл. спод, ісподні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падве́сці сов., в разн. знач. подвести́; (итоги — ещё) подыто́жить;

п. да до́шкі — подвести́ к доске́;

п. фунда́мент — подвести́ фунда́мент;

п. бро́вы — подвести́ бро́ви;

п. тава́рыша — подвести́ това́рища;

п. пад ту́ю ці і́ншую філасо́фскую катэго́рыю — подвести́ под ту и́ли ину́ю филосо́фскую катего́рию;

п. вы́нікі — подвести́ ито́ги, подыто́жить;

◊ п. пад манасты́р — подвести́ под монасты́рь;

п. ры́су — подвести́ черту́;

пад адзі́н ранжы́р п. — под оди́н ранжи́р подвести́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

впечатле́ние в разн. знач. ура́жанне, -ння ср.;

производи́ть впечатле́ние рабі́ць ура́жанне;

находи́ться под впечатле́нием быць пад ура́жаннем;

сложи́лось впечатле́ние скла́лася ура́жанне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

плячу́к (род. плечука́) м.

1. разг. плечо́ ср.;

падпе́рці плечуко́м — подпере́ть плечо́м;

2. (подкладка под плечо в одежде) пле́чико ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

апе́ка ж.

1. (надзор) опе́ка;

прызна́чыць ~ку — назна́чить опе́ку;

2. (система мероприятий для опеки) попечи́тельство ср.; призре́ние ср.;

3. перен. (заступничество, защита) опе́ка, покрови́тельство ср.;

узя́ць каго́-не́будзь пад сваю́ ~ку — взять кого́-л. под свою́ опе́ку (под своё покрови́тельство);

◊ міжнаро́дная а. — полит. междунаро́дная опе́ка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Сярпу́ха ’расліна Serratula L.’ (ТСБМ, Кіс.), серьпуха ’нейкая расліна’ (“употребляется обыкновенно для желтѣнія под зеленый цвѣт”; Меер Крыч.), сюды ж таксама сярпо́к ’Serratula L.’ (Байк. і Некр.), што адносяць да іншай расліны ’Falcaria Beruh.’ (Кіс.). Параўн. укр. серпу́ха, серпо́к ’Serratula L.’, рус. серпу́ха ’тс’, польск. sierpik, чэш. srpek, славац. sŕpok, славен. srpek, серб.-харв. ср́пац, балг. сърпе́ц ’тс’, што выводзяцца ад *sьrpь (гл. серп) з-за падабенства лістоў раслін да сярпоў, параўн. таксама назву расліны Бакала: укр. серпорі́з, рус. реза́к. Гл. ЕСУМ, 5, 221, 222.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)