града́, -ы́, мн. гра́ды і (з ліч. 2, 3, 4) грады́, град, ж.

1. Вузкая паласа зямлі, ускапаная на агародзе ці ў кветніку.

Пасадзіць граду буракоў.

2. Рад невялікіх гор, узгоркаў.

Горная г.

3. Мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад.

|| памянш. гра́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. гра́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.) і гра́давы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Градкавыя культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Перапало́сы ’пярэсты (аб карове)’ (бых., рагач., ЛА, 1), перэполо́сы ’рабы’ (ТС). З перапялёсы ’тс’ (гл.), другая частка лексемы зменена пад уплывам паласа́ (гл.) у выніку яе пераасэнсавання.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

rot​1 [rɒt] n.

1. гніе́нне

2. the rot гніе́нне (перан.);

The rot set in. Пачалася паласа няўдач.

3. BrE, dated лухта́, глу́пства, недарэ́чнасць;

Don’t talk rot! Кінь малоць бязглуздзіцу!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

бардзю́р

(фр. bordure, ад bord = край, мяжа)

1) шляк, які абрамляе край тканіны, шпалер і інш;

2) паласа дэкаратыўных раслін з боку плошчы, пляцоўкі, тратуара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

графа́

(гр. graphe = рыса, лінія)

1) паласа або слупок паміж дзвюма вертыкальнымі лініямі ў табліцах, канторскіх кнігах, класных журналах і інш.;

2) тое, што і рубрыка 2.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Пруг ’падоўжаная палоска па краі тканіны’ (ТСБМ, Нас., Касп., Сцяшк., Уладз.; бых., шкл., КЭС) ’рубец у шытве’ (Нас., Уладз.), ’рубец на скуры’ (беласт., Сл. ПЗБ), ’ліштва ў бёрдзе для замацавання трасцінак’ (ТС), ’папярочка паміж слупамі ў калодзежы’ (ельск., Нар. сл.), пругі́, пругы́, пруге́ ’тонкія дошчачкі, якія прытрымліваюць палатно, каб яно не сцягвалася’ (Шат., Уладз., Бяльк.; брагін., Нар. сл.) або ’каб не блыталіся ніткі асновы’ (Касп., ТС, Дабрав., Кросны, Інстр. 3, Сл. ПЗБ). Рус. пру́га ’пружына’, укр. пруг ’край, рабро, кант’, ст.-рус. пругъ ’сетка’, польск. prąg, pręga, в.-луж. pruha, н.-луж. pšuga, чэш. pruh, prouha, славац. pruh ’паласа’, серб.-харв. пру̏г ’расцягнуты’, пру́га ’паласа, лінія’, славен. próga ’паласа, лінія, кант’, балг. пръг ’кій (у кроснах), рама’, пъ́ргав ’пругкі’, макед. пруга ’паласа’. Прасл. *prǫgъ, prǫga ’паласа, край’. Першапачаткова ’тое, што нацягвае, напружвае’, звязанае чаргаваннем галосных з *pręgti ’нацягваць, запрагаць’. Параўноўваюць з літ. sprangùs ’той (або тое), што душыць’, с.-в.-ням. sprinke ’пастка’, нова-в.-ням. Sprenkel ’сіло для птушак, зажым’, ст.-в.-ням. springen ’скакаць; біць струмянём’, ст.-ісл. springa ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 387 і наст.; там жа і інш. літ-pa; БЕР, 5, 816). Відаць, няма падстаў аддзяляць ад папруга (гл.), параўн. Скок, 3, 31; Шустар-Шэўц, 2, 1164; Бязлай, 3, 126. Памылкова Кюнэ (Poln., 90) разглядае віцебскае пруг ’край; рубец’ як запазычанне з польск. próg ’парог’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Віндроўэр ’уборачная машына, якая косіць збажыну, укладвае яе ў рады для далейшага дасыхання і даспявання’ (КТС, Я. Пярмяк). З рус. виндроуэр < англ. windrower < англ. windrow ’паласа скошанага сена, збажына’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Падрэ́з ’жалезная паласа саннага полаза’ (ТСБМ, Бяльк., Некр.), падрэ́зы (Янк. 2, Інстр. I), подрэ́з, подрэ́зы (ТС), поднаре́зы, подре́зы (Маслен.). Рус. подре́з, подре́зы ’тс’. Аддзеяслоўны назоўнік ад падрэзаць < рэзаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

zagon, ~u

м.

1. паласа; поле;

zagon ojczysty — родная зямля;

2. набег, наезд, напад

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dereliction

[,derəˈlɪkʃən]

n.

1) нядба́йства n., недагля́д -у m.

2) пакіда́ньне без ува́гі, до́гляду

3) адступле́ньне мо́ра ад бе́рагу; пакі́нутая вадо́ю паласа́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)