вака́т

(лац. vacat = які пустуе, вольны)

старонка кнігі, на якой няма тэксту або ілюстрацый (напр. адварот тытульнага ліста, шмуцтытула).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

по́сніца, ‑ы, ж.

1. Жан. да поснік.

2. Разм. Нішчымніца. — Няма, дачушка, Падласкі, няма і малачка. Посніца цяпер будзе ў нас. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумаваць, ✂; незак.

  1. Знаходзіцца ў стане суму.

    • Недзе далёка сумуе гаротная матка.

  2. па кім-чым. Адчуваць душэўны неспакой; журыцца, тужыць.

    • С. па сыне.
    • С. па рабоце.
    • Летам у вёсцы с. няма калі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

пампа́сы, ‑аў; адз. няма.

Паўднёваамерыканскія стэпы.

[Ісп. pampas (мн. ад pampa).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жы́лкі, ‑лак; адз. няма.

Сорт тытуню.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сухафру́кты, ‑аў; адз. няма.

Сушаныя фрукты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Не́дзе, не́дзя ’дзесьці; няма дзе’ (Сл. ПЗБ), (недзьзя) ’няма дзе, няма куды; дзесьці, у нейкім месцы’ (Мал.), ’дзесьці, у дакладна неакрэсленым месцы; няма дзе’ (ТС), не́дзе, не́дзе, не́йдзе ’дзесьці, кудысьці, у нейкім месцы; няма куды’ (Гарэц.), не́дзека ’дзесьці’ (Сцяшк., докш., Янк. Мат.). Гл. не́гдзе ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

за́вад, -ду м.: і ~ду няма́ и в поми́не нет, и в заво́де нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

грош, ✂, м.

  1. Даўнейшая медная двухкапеечная манета, пазней паўкапеечная.

    • Хай грошай ні гроша, абы слава хароша (прыказка).
    • Ні гроша няма (зусім няма грошай).
    • Гроша ломанага не варты (нікуды не прыгодны, нічога не варты).
    • Ні ў г. не ставіць каго-, што-н. (зусім не цаніць, не лічыцца з кім-, чым-н.).

  2. Сучасная разменная манета ў Польшчы, роўная ​1⁄100 злотага, і ў Аўстрыі, роўная ​1⁄100 шылінга.

◊

  • Уваткнуць (уставіць) свае тры грошы (разм. неадабр.) — сказаць неўпапад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

віда́ць, у форме інф., у знач. вык.

1. Можна бачыць, разгледзець. З-пад хвой-красунь, як на далоні, Відаць і хаты і двары. Колас. Праз два маленькія акенцы дзень нясмела лез у сярэдзіну, і было відаць праз іх, як шарэла на дварэ. Чорны.

2. Можна зразумець. Сэнс байкі добра відаць.

3. Быць відавочным, вынікаць. З гэтага відаць, што... □ Гаварыў.. [Іваніцкі] шчыра, гэта відаць было з прамовы. Мурашка.

4. у знач. пабочн. Як здаецца, мабыць; напэўна. Чалавек, відаць, валодаў сабою добра. Чорны. Было ясна, што маці захварэла. І, відаць, моцна. Якімовіч.

•••

Ад зямлі не відаць — вельмі маленькага росту.

Відам не відаць — ніякіх прыкмет, нідзе не відаць.

Канца (канца-краю) не відаць (няма) — пра тое, чаго вельмі многа, што цягнецца без канца.

Па ўсім відаць; як відаць — напэўна, відавочна.

Свету (белага) не відаць — нічога не відаць (у часе мяцеліцы, завірухі).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)